تاریخ برگزاری: جمعه 09 بهمن ماه 1394

کارشناس علمی و راهنما: ایمان ابراهیمی- محمود کلنگری

تعداد همراهان: 4 نفر

تهیه گزارش: محمد معینی

این سفر با هدف پرنده نگری، صحبت در خصوص  توسعه همکاری های موسسه آوای درنای خاکستری و آوای بوم و انتقال 3 عدد پرنده شکاری به آوای درنای خاکستری جهت ادامه ی مراحل درمان و تیمار انجام گرفت.

بعد از پیوستن به آقای کلنگری از اعضای هیئت مدیره آوای درنای خاکستری در ساعت 9 به سمت تالاب حرکت کردیم. در طول مسیر پرواز سارگپه ها بر فراز مزارع کشاورزی به چشم میخورند . همچنین پرواز درناهای خاکستری و دسته های بزرگ آنقوت.

پس از طی کردن مسافتی و عبور از روبروی کارخانه ی تولید سولفات سدیم نزدیک تالاب ، در حاشیه ی تالاب یخ زده فقط چند گونه کنار آبزی از جمله آبچلیک ها و سلیم کوچک به چشم میخوردند. بعد از آن به سمت برج پرنده نگری بازگشتیم .

بعد از گذشت چند ساعت و گرم شدن هوا و به تبع آن باز شدن یخ تالاب همگی به پرنده نگری مشغول شدیم. در تالاب دسته های بزرگ درنای خاکستری و آنقوت مشغول تغذیه بودند. در کنار آن نیز گونه هایی از جمله اردک سرسبز و خوتکا به چشم میخورد .

بعد از گذشت حدود دو ساعت و با نزدیک شدن به غروب خورشید از تالاب بازگشتیم و به سمت کویر میقان حرکت کردیم. در بین راه گونه هایی که به چشم میخورد کبوتر و سارگپه ها بودند که مشغول استراحت بر روی سیم های برق بودند. در پایان به هنگام غروب خورشید به سمت اصفهان بازگشتیم. ساعت 23 به اصفهان رسیدیم.

ضمیمه: در طول سفر با آقای کلنگری در خصوص همکاری دو موسسه صحبت شد. موسسه آوای درنای خاکستری موسسه ای غیر انتفاعی است که دارای تجربیات و علم فراوانی در خصوص حیات وحش و محیط زیست است و در کمال سخاوت تجربیات سازمانی خود را با موسسه آوای بوم به اشتراک میگذارد.

لیست پرندگان مشاهده شده:

توضیحات	نام فارسی	نام انگلیسی	نام علمی	ردیف
	سارگپه پابلند	Long-legged Buzzard	Buteo rufinus	1
	گنجشک سینه سیاه	Spanish Sparrow	Passer hispaniolensis	2
	سنقر تالابی	Western marsh harrier	Circus aeruginosus	3
	آنقوت	Ruddy Shelduck	Tadorna ferruginea	4
	تنجه	Shelduck	Tadorna tadorna	5
	درنای خاکستری	Common Crane	Grus grus	6
	تلیله کوچک	Little Stint	Calidris minuta	7
	سلیم کوچک	Kentish Plover	Charadrius alexandrinus	8
	خروس کولی	Lapwing	Vanellus vanellus	9
	آبچلیک شکیل	Ruff	Philomachus pugnax	10
	آبچلیک پاسرخ	Redshank	Tringa totanus	11
	آبچلیک تک زی	Green Sandpiper	Tringa ochropus	12
	آبچلیک آواز خوان	Common Sandpiper	Tringa (Actitis) hypoleucos	13
	عقاب دم سفید	White-tailed Eagle	Haliaeetus albicilla	14
	غاز خاکستری	Greylag Goose	Anser anser	15
	خوتکا	Teal	Anas crecca	16
	اردک سرسبز	Mallard	Anas platyrhynchos	17
	گیلار	Wigeon	Anas penelope	18
	فیلوش	Pintail	Anas acuta	19
	دم جنبانک سرزرد	Citrine Wagtail	Motacilla citreola	20
	سنقر خاکستری	Hen Harrier	Circus cyaneus	21
	کبوتر	Rock Dove	Columba livia	22
	زاغی	Magpie	Pica pica	23
	کلاغ سیاه	Rook	Corvus frugilegus	24

 

تاریخ برگزاری: یکشنبه 13 تیر 1395

راهنما و کارشناس علمی: ایمان ابراهیمی

تعداد همراهان: 6 نفر

تهیه گزارش: محمد معینی

شرح گزارش:

در تاریخ 13 تیر 1395 موسسه آوای بوم جهت بررسی تنوع پرندگان به منطقه کوهستانی صفه رفتند. سپس نفرات به دو تیم مجزا تقسیم شده و به ثبت گونه های مشاهده شده پرداختند. این برنامه از ساعت 7:00 صبح آغاز گردید و پس از طی 8 کیلومتر در ساعت 10:00 پایان یافت.

از موارد جالب توجه در این برنامه مشاهده شاه بوف در روز و محاصره آن توسط دیگر پرندگان مانند زاغی، غراب و بالابان بود. شاه بوف به علت شب زی بودن و ساختار تکاملی چشمانش دارای قدرت جذب نور بالا و از توان دید بسیار بالایی در شب برخوردار است. از این رو در طول روز از لحاظ بینایی بسیار ضعیف است. همچنین از آنجایی که شاهبوف در طول شب به شکار دیگر پرندگان شکاری و کلاغ ها می پردازد اگر در طول روز دیده شود مورد حمله قرار می گیرد.

لیست گونه های مشاهده شده

توضیحات	نام فارسی	نام انگلیسی	نام علمی	ردیف
	سسک درختی بزرگ	Upcher’s Warbler	Hippolais languida	1
	سسک جنبان	Scrub Warbler	Scotocerca inquieta	2
	کبوتر جنگلی	Wood Pigeon	Columba palumbus	3
	کمر کولی بزرگ	Eastern Rock Nuthatch	Sitta tephronata	4
	هدهد	Hoopoe	Upupa epops	5
	چک چک دشتی	Isabelline Wheatear	Oenanthe isabellina	6
	چک چک ابلق جنوبی	Mourning Wheatear	Oenanthe lugens	7
	چک چک پشت سفید	Finsche’s Wheatear	Oenanthe finschii	8
	چک چک ابلق	Pied Wheatear	Oenanthe pleschanka	9
	طرقه کبود	Blue Rock Thrush	Monticola solitarius	10
	سنگ چشم دم سرخ	Isabelline Shrike	Lanius isabellinus	11
	تیهو	See-see Partridge	Ammoperdix griseogularis	12
	شاه بوف	Eagle Owl	Bubo bubo	13
	بالابان	Saker Falcon	Falco cherrug	14
	سارگپه پا بلند	Long-legged Buzzard	Buteo rufinus	15
	بادخورک کوهی	Alpine Swift	Tachymarptis melba	16
	چلچله	Barn Swallow	Hirundo rustica	17
	قمری خانگی	Laughing Dove	Streptopelia senegalensis	18
	زاغی	Magpie	Pica pica	19
	کلاغ ابلق	Hooded Crow	Corvus corone	20
	گنجشک خانگی	House Sparrow	Passer domesticus	21
	غراب	Raven	Corvus corax	22

در تاریخ 20 اسفند به مناسبت هفته ی درختکاری، در آوای بوم دست در دست یکدیگر نهالی کاشتیم تا شاهد رشد آن همراه با رشد آوای بوم باشیم. درختی به اسم آوای بوم که همراه ما و عضوی از خانواده ی آوای بوم خواهد بود.

لازم به ذکر است انتخاب نوع نهال و مکان کاشت پس از مشورت با شهرداری محترم انجام گرفت.

.پس از کاشت درخت به همراه یکدیگر ساعاتی را در پارک ناژوان و پس از آن در کوه دمبه به پرنده نگری و ثبت و تصویر برداری از پرندگان پرداختیم

نگارنده: محمدعلی ابراهیمی

کلاغ ها در ردیف باهوش ترین پرندگان جهان قرار دارند و قادر به حل مسائل پیچیده ای هستند، آنها در طی آزمایشات متعدد هوش سرشار و حافظه ی قدرتمند خود را به اثبات رسانده اند.

کلاغ ها در کار تشخیص چهره، تخصص فوق العاده ای دارند و دارای حافظه ای هستند که به شکل مادام العمر تصویر افراد خوب و بد را برای آنها نگهداری می کند. در طی آخرین آزمایشاتی که در این باره انجام گرفته، نتایج حیرت آور آن، دانشمندان را با این پرسش سخت روبرو کرده که کلاغ ها به چه منظوری این حجم از اطلاعات را بصورت مادام العمر نگهداری می کنند و حتی بصورت وراثتی به نسل های بعد هم انتقال می دهند.

کلاغ ها در زمره رفتگران طبیعت هستند که در پاک نگاه داشتن آن سهم بسزایی دارند. آنها همچنین از نظافت لانه خود نیز به دقت مراقبت می کنند. جوجه کلاغ ها از بدو تولد یاد میگیرند که فضولات خود را در لانه رها نکنند و بجای آن در هنگام حضور و آمادگی والدین و معمولا پس از تغذیه، فضولاتشان را به درون منقار والدین میریزند و آنها نیز بلافاصله بسوی مکانی دیگر برای دفع آن پرواز میکنند و این جریان مکررا در طول روز تکرار می شود.

کلاغ ها در آسمان و در هنگام پرواز بسیار قوی ظاهر می شوند و کمتر پرنده ای وجود دارد که یارای مقابله با کلاغ در هنگام پرواز را داشته باشد، آنها همچنین از معدود پرندگانی هستند که شب ها نیز قادر به پرواز بوده و حتی دیده شده که آموزش پرواز شبانه برای جوجه های خود به اجرا می گذارند.

برخی از گونه ها از جمله کلاغ های ابلق و کلاغ های سیاه بسیار اجتماعی هستند. در بین اجتماعات کلاغ های ابلق که در حاشیه شهرها و در نزدیکی آبگیرها زندگی میکنند، دیده شده که آنها ساعتی قبل از غروب آفتاب در کنار آبگیرها گردهمایی های بزرگی تشکیل می دهند و همزمان به نظافت و همنشینی با یکدیگر میپردازند.کلاغ های سیاه نیز که زندگی مهاجرتی دارند در آغاز سفر، کلونی های بسیار بزرگی که معمولا تا حدود دهها هزار پرنده را در بر میگیرد، تشکیل می دهند و اقدام به مهاجرت میکنند. سلسله مراتب قدرت و تقسیم وظایف در بین این دوگونه کلاغ به شکل های گوناگونی وجود دارد.

درنواحی مرکزی ایران، اصفهان یکی از مقاصد مهاجرت صدها هزار کلاغ سیاه است که از ابتدای پاییز تا اواخر زمستان مهمان این منطقه می شوند. کلاغ های سیاه روزها را در مزارع حاشیه شهر به تغذیه می پردازند و در هنگام غروب آفتاب بر روی درختان بلندی در همان مناطق گرد هم می آیند، دقایقی را به استراحت و همنشینی میگذرانند و همزمان اقدام به سازماندهی مجدد گروه میکنند و بلافاصله بعد از غروب آفتاب که تاریکی بر زمین چیره میشود پرواز شبانه خود را به سمت مناطق امن خارج از شهر آغاز میکنند. در بین اعضای این گروهها، برخی دارای وظایف بیشتری

برای سازماندهی و راهبری گروه هستند که عصرهنگام با پرواز در منطقه و استفاده از آواهای خاص، افراد گروه را به گردهمایی قبل از پرواز هدایت میکنند و تا لحظه حرکت این عمل تکرار میشود.

غراب بزرگترین عضو خانواده کلاغ هاست که در نواحی مختلف ایران در بیابانها و کوهستانها دیده می شود. غراب ها کمتر بصورت اجتماعی دیده می شوند و ببیشتر به شکل خانوادگی در قلمرو گسترده خود زندگی میکنند. آنها بینایی بسیار قوی دارند بطوریکه از فواصل بسیار دور و از بلندای آسمان وجود غذا بر روی زمین را تشخیص میدهند.

در جریان یک تحقیق کوتاه مدت توسط یکی از اعضای موسسه آوای بوم در حاشیه شهر اصفهان بر روی یک خانواده غراب به وضوح مشخص گردید که این خانواده غراب از کیلومترها دورتر حضور محقق را که هر روز مقداری غذا برای آنها می برد، تشخیص میدادند و به سرعت در محل حاضر میشدند. در ابتدای این تحقیق محل ملاقات با پرنده در ارتفاعات بالا بود اما پس از گذشت چند روز به دلیل یک مشکل حرکتی حضور در ارتفاعات بالا برای محقق میسر نشده بود و در آن چند روز غراب ها با احتیاط فراوان به ارتفاع پایین می آمدند.

در جریان این تحقیق مشخص گردید که تغذیه دستی پرندگان وحشی، گذشته از مضرات بسیاری که کارشناسان گوشزد میکنند باعث تداخل و هرج و مرج در قلمرو پرندگان و درگیری آنان میشود، همچنین تغذیه دراز مدت میتواند توانایی پرندگان در رقابت بر سر غذا و قلمرو را مختل کند. از دیگر مشاهدات این تحقیق این بود که غراب ها نیز همانند بسیاری از پرندگان دیگر در هنگام پرواز قدرت مانور کافی برای مقابله با کلاغ های ابلق را ندارند به همین دلیل غذا را تا ارتفاعات بالا بصورت پیاده حمل میکردند و پس از اطمینان از دور شدن کافی از ابلق ها به پرواز   می آمدند

شایان ذکر است که حضور کلاغ ها در طبیعت، بعلت نداشتن رقیبان جدی و حضور در اقلیم های متنوع و گستردگی قلمرو این پرندگان و هوش سرشار آنان و همه چیزخوار بودنشان و بسیاری از خصوصیات منحصر به فرد دیگرشان مثل همزیستی با انسان و زندگی در شهرها و روستاها توسط آنان، برای طبیعت بسیار مفید و ضروری است. همچنین بر خلاف تصور عامه کلاغ ها نیز همانند بسیاری از جانداران دیگر از روش های کنترل جمعیت تبعیت می کنند مگر در مناطقی که انسان با تخلیه زباله ی زیاد و دخالت های دیگر در اکوسیستم ها نمودارهای جمعیتی این پرندگان را دستخوش تغییرات زیان آور میکند.