پرندگان مهاجر، پرهای روشن تری دارند!

بیش از نیمی از ۱۰ هزار گونه پرنده‌ای که در دنیا زندگی می‌کنند، مهاجر اند. مهاجرت را شاید بتوان پیچیده‌ترین رفتار پرندگان دانست که هنوز انسان موفق به شناخت بسیاری از رموز آن نشده است. مهاجرت پیچیده است و پرنده برای موفقیت در طی مسیرهایی چند هزار کیلومتری نیاز به ابزاری تخصصی شده و کارآمد دارد. بال‌های کشیده، عضلات سینه‌ی قوی و سیستم فوق‌العاده‌ی تنفس و گردش خون، تنها بخشی از این ابزار کارآمد برای طی مسیر است. اما مطالعه‌ای[1] اخیرا نشان داده است که پرندگان مهاجر یک ویژگی دیگر هم نسبت به پرندگان بومی دارند: پرهای روشن تر!

گردآورنده: ایمان ابراهیمی

«تمام مطالب منتشر شده در وبلاگ آوای بوم نشان دهنده نظرات نویسنده مطلب بوده و لزوما دیدگاه‌های انجمن را منعکس نمی‌کند.»

برای پرندگانی که در طول روز مهاجرت می‌کنند، پرواز در زیر نور خورشید مشکلی بزرگ دارد و آن هم گرمای سوزان آفتاب است. ساعت‌ها پرواز در زیر نور مستقیم آفتاب می‌تواند بسیار خسته کننده و انرژی بر بوده و توان پرنده را برای طی کردن مسیر با موفقیت، به چالش بکشد. بنابراین پرندگان مهاجر نیاز به ابزاری برای مقابله با این مشکل دارند و داشتن پرهای روشن‌تر ابزاری به همین منظور است.

پرندگان بر خلاف پستانداران رنگ‌های بسیار مختلفی دارند. برخی از پرندگان مانند زنبورخوار اروپایی رنگ‌های جیغی دارند که ترکیب آن‌ها پرنده را بسیار زیبا کرده است، برخی دیگر از پرندگان مانند بوتیمار رنگ‌ استتاری دارند که مانع آن میشود که طعمه یا شکارگر به راحتی آن را پیدا کند و برخی دیگر از پرندگان مانند اردک سرحنایی تفاوت آشکاری را در رنگ ماده و نر نشان میدهند که در واقع دلیل آن استفاده‌ی نر از جذابیت ظاهری برای جذب جفت است. حال دانشمندان به دلیل جدیدی برای رنگ‌ بندی پرندگان دست یافته‌اند که نشان میدهد ما کماکان ممکن است علت بسیاری از رنگ‌ها را در پرندگان ندانیم. پیش از این نیز این فرض مطرح شده بود که رنگ تخم پرندگانی که در مناطق سردسیر زندگی میکنند تیره تر است تا بتوانند گرمای بیشتری را جذب کنند.

مطلب مرتبط:

بادخورک‌های ایران و جهان

البته رنگ روشن‌تر پر در پرندگان مهاجر احتمالا تنها ابزار مقاومت در برابر گرمای سوزان آفتاب نیست. به طور مثال پرندگان مهاجر گاهی برای رسیدن به هوای خنک تر که تحمل آن راحت‌تر باشد، ارتفاع خود را بیشتر میکنند تا از گرمای بازتاب شده از زمین در امان بمانند.

پژوهشگران در این مطالعه‌ی اخیر ۲۰ هزار تصویر از ۱۰۶۱۸ گونه را با یکدیگر مقایسه کردند و دریافتند که هرچه مسافت مهاجرت پرنده بیشتر باشد، رنگ پرهای آن روشن تر میشود. البته این قانون کلی استثناهایی نیز داشت. بازه‌ی تفاوت میزان روشن بودن پر از پرندگانی که بیشترین مسافت مهاجرت را داشتند تا پرندگانی که اصلا مهاجرت نمی‌کردند در حدود ۴ درصد بود. گرچه این رقم محدود است اما باید در نظر داشت که این علت رنگ‌بندی بدن پرندگان که به تازگی کشف شده، تنها یکی از علل رنگ بدن پرندگان است و رنگ پرهای هر پرنده‌ای را ترکیبی از موارد مختلف تعیین می‌کند.

منابع:

[1] Delhey, K., Dale, J., Valcu, M., & Kempenaers, B. (2021). Migratory birds are lighter coloured. Current Biology, 31(23), R1511-R1512