بایگانی برچسب برای: تالاب بین المللی گاوخونی

گزارش سرشماری پرندگان آبزی استان اصفهان در سال 1399

اهمیت سرشماری پرندگان آبزی

امروزه سرشماری پرندگان آبزی در بسیاری از کشورهای اروپایی مورد اهمیت قرار گرفته چرا که دیتاهای سرشماری جمعیت پرندگان اطلاعات خوبی را از وضعیت کیفی محیط زیستی زیستگاه‌های طبیعی و وضعیت زیستی پرندگان به ما می دهد که بر اساس آن می توان برنامه‌های حفاظتی برای پرندگان و اکوسیستم‌های آبی تدوین کرد.
سرشماری در مقیاس وسیع اما برای اینکه بتوان تصمیم گیری بهتری برای وضعیت حفاظتی پرندگان آبزی گرفت نیاز دارد تا حجم داده زیاد در وسعت جهانی به صورت سالیانه انجام بگیرد. سرشماری پرندگان مهاجر آبی در سطح جهان یک برنامه بلند مدت نظارت و پایش جمعیت پرندگان در فصل زمستان با تاکید بر تالاب‌ها و مناطق تجمع پرندگان آبی زمستان گذران می باشد.

تاریخچه سرشماری پرندگان آبزی

این برنامه از سال 1967 میلادی توسط دفتر بین المللی تحقیقات تالاب‌ها و پرندگان آبزی (IWRB) که در حال حاضر دفتر تالاب های بین المللی نامیده می شود آغاز گردیده است.
سرشماری زمستانی پرندگان مهاجر آبی در ایران نیز همگام با بسیاری از کشورها از سال 1967 میلادی توسط سازمان حفاظت محیط زیست جهت دستیابی به اهداف ملی و بین المللی ذیل به اجرا گذاشته شده است.

همکاری انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم در برنامه سرشماری

سرشماری پرندگان سال 99 در استان اصفهان به انجمن تخصصی حفاظت پرندگان آوای بوم سرزمین واگذار شده که با همراهی کارشناسان اداره کل در سایت‌های مختلف انجام شده است.
هر ساله از اواسط شهریور تا اواخر زمستان، سرزمین ایران میزبان گونه‌های نادری از پرندگان مهاجر است که از شمال به سمت مناطق جنوبی کوچ می نمایند.

سرشماری پرندگان آبزی استان اصفهان
نتایج سرشماری پرندگان آبزی استان اصفهان در سال 1399

انجمن آوای بوم مجموعا در سرشماری زمستان سال 99، دوازده سایت در استان مورد آمار‌ برداری قرار داد که این سایت‌ها شامل سدحنا، سد قره قاچ، سد زاینده رود، تصفیه خانه‌های جنوب و شمال شهر اصفهان و شاهین شهر، حوضچه‌های پالایشگاه شهید منتظری اصفهان، تالاب بین المللی گاوخونی، سد گلپایگان، تصفیه خانه بیولوژیکی ذوب آهن، دریاچه قایقرانی ذوب آهن و سد تنظیمی زاینده رود می باشد.

سرشماری پرندگان

 

کاهش تنوع زیستی پرندگان آبزی نسبت به سال 1398

در این سرشماری شاهد کاهش نسبی تنوع گونه‌ای پرندگان در سطح استان بودیم که این موضوع میتواند حاصل خشکی های ممتد سال‌های گذشته در سطح تالاب‌های استان یا دیگر علل (زمان سرشماری، کیفیت تجهیزات و ….) باشد. بدیهی است جهت بررسی دقیق تر این موضوع باید هر زیستگاه به تفکیک و سپس زیستگاه‌ها در ارتباط با هم و در ارتباط با تالاب‌های کشور بررسی شوند.

 

 

در سرشماری انجام شده در سال 99 به دلیل خشکی رودخانه ی زاینده رود در شهر اصفهان در زمان سرشماری، در این محل پرنده ی زمستان گذران آبزی یا کنار آبزی وجود نداشته و بنابراین سرشماری در آن انجام نگرفته بود. در سال ۹۸ این محل نیز از جمله نقاط مورد پایش قرار گرفته بوده است.

کارشناسان سرشماری پرندگان آبزی استان اصفهان در سال 99 شامل ایمان ابراهیمی، میلاد لطیفی، مهسا هاشمی و علیرضا رادان بود.

لازم به ذکر است در برنامه سرشماری پرندگان آبزی استان اصفهان در سال 99 شاهد حضور چشمگیر اعضای انجمن بودیم که بیش از 20 نفر اعضای انجمن در این برنامه مشارکت کردند.

گزارش سفر به تالاب بین المللی گاوخونی

تالاب بین‌المللی گاوخونی

تالاب بین‌المللی گاوخونی آخرین مقصد سفر برای اعضای انجمن پرنده شناسان آوای بوم در سال 1397 بود. گروهی از اعضا در پی گزارشی از فعالین گردشگری شهر ورزنه مبنی بر حضور پرندگان آبزی جدید در تالاب گاوخونی، در روز 29 اسفند 1397 در آخرین لحظات واپسین روز سال رهسپار سفر به تالاب شدند. در این سفر تعداد 15 گونه پرنده مشاهده شد که در این بین 7 فرد پرنده آنقوت که در گزارش واصله به آنها اشاره شده بود، مشاهده و ثبت گردید. گروهی اردک نوک پهن در حال پرواز و تعداد زیادی چک سیبری و زردپره تالابی نیز در منطقه حضور داشتند.

در این برنامه جناب آقای رضا خلیلی ورزنه قهرمان تالاب ایران و از فعالین حوزه محیط زیست و گردشگری، میزبان اعضا گروه بودند و یکی از پرنده‌بان‌های جوان نیز گروه را همراهی می‌کرد. آقای خلیلی در سال‌های اخیر فعالیت‌های ارزشمندی برای حفاظت از تالاب گاوخونی، آموزش جوامع محلی و معرفی جاذبه‌های این تالاب انجام داده‌اند. ایشان در اقدامی ستودنی با برگزاری کمپین‌های اعتراضی از ساخت معدن در مجاورت تالاب گاوخونی جلوگیری نموده و این روزها نیز وضعیت تالاب گاوخونی را بطور مستمر پایش و گزارش می‌کنند.

سطح آب تالاب به دلیل بارندگی‌های خوبی که در روزهای آخر اسفند ماه اتفاق افتاده بود نسبت به چند سال اخیر بالاتر بوده و جریان آب تمیز باران در قلب تالاب و در نقاط مختلف، نیزارهای اطراف تالاب را سیراب نموده بود.

لیست پرندگان گاوخونی مشاهده شده در این سفر به شرح زیر است.

1- عقاب شاهی
2- سارگپه پابلند
3- سنقر تالابی
4- آنقوت
5- حواصیل خاکستری
6- چوب پا
7- کشیم کوچک
8- سلیم طوقی کوچک
9- چنگر نوک سرخ
10- پاشلک
11- اردک کله سبز
12- آبچیلیک
13- زردپره تالابی
14- سنگ چشم دم سرخ
15- چک سیبری

اخیرا گزارش‌هایی از بروز بیماری سالک در مناطق اطراف گاوخونی به گوش می‌رسید، در بررسی‌هایی که در آوای بوم انجام گرفت به این نتیجه رسیدیم که یکی از گزینه‌های مناسب برای مقابله با این بیماری، کاهش جمعیت جوندگان منطقه از طریق پرندگان شکاری است و پرنده مناسب برای این کار دلیجه از خانواده‌ی شاهین‌هاست به همین منظور در همین سفر یک نست باکس (آشیانه) مناسب برای دلیجه تحویل یکی از فعالین محیط زیست ورزنه گردید تا در منطقه نصب گردد و برای بررسی‌های آینده و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت مورد مطالعه قرار گیرد.
گزارش نصب این نست باکس توسط شهرداری ورزنه را در اینجا ببینید

کارگاه پرنده شناسی شهر ورزنه

مورخ 10 اسفندماه 1397 کارگاه پرنده شناسی و راهکارهای جلوگیری از شکار پرندگان در سرمحیطبانی و مرکز مدیریت تالاب بین المللی گاخونی با همت انجمن پرنده شناسان آوای بوم با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان و سرمحیطبانی و مرکز مدیریت تالاب بین المللی گاخونی برگزار شد. به دلیل کاهش چشمگیر تنوع زیستی پرندگان آبزی تالاب، اهمیت جایگاه تالاب بین المللی گاوخونی در سطح منطقه ای و ملی، وجود شکارچی در منطقه و همینطور به عنوان گذرگاه اصلی پرندگان مهاجر اهمیت و ضرورت کارگاه را دوچندان می کرد. این کارگاه 3 ساعته در چندبخش مجزا اجرا شد که از اهداف اصلی برگزاری کارگاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. آشنایی مردم محلی با پرندگان ایران و تالاب بین المللی گاوخونی

2. ارزش های زیستی و اقتصادی پرندگان

3. پیامدهای زیست محیطی شکار پرنده

4. وضعیت تنوع زیستی پرندگان تالاب در چند سال اخیر

5. بیان راهکارها برای جلوگیری از کاهش تنوع زیستی پرندگان در حوزه تالاب

در این کارگاه جمعی از دوستداران محیط زیست و شکارچیان شهر ورزنه حضور پیدا کردند.

در ابتدای کارگاه جلسه ای به مدت 1 ساعت 30 دقیقه در قالب هم اندیشی صورت گرفت که ابعاد اصلی این گفتمان ارائه راهکارها و پیشنهاداتی جهت جاوگیری از شکار پرنده، عوامل اصلی شکار پرنده در حوزه تالاب، شرایط فعلی تنوع زیستی پرندگان و توافق هایی برای همکاری های چندجانبه جهت اجرایی شدن و توسعه راهکارهای موثر در جلوگیری از شکار پرنده و افزایش تنوع زیستی پرندگان در سال های آتی بود. از جمله راهکارهایی که از طرف مردم محلی پیشنهاد داده شد قرق کردن قسمت های حساس تالاب (مانند دلتای تالاب) که از لحاظ تنوع زیستی پرندگان حائز اهمیت می باشد که در این میان ایمان ابراهیمی (دبیر انجمن پرنده شناسان آوای بوم) مثال هایی از قرق مناطق دیگر کشور مانند بخشی از منطقه فریدون کنار بیان کرد که در این زمینه بسیار موفقت آمیز بوده است. به طورکلی مردم محلی بهترین راهکار موثر در کاهش شکار را دوری کردن شکارچیان از شکار پرنده به صورت داوطلبانه و در حالت ایده آل این تصمیم به صورت جمعی اتفاق بیافتد که لزوم آن فرهنگ سازی جامعه محلی از روش های متفاوت همانند آموزش می باشد.

از عوامل اصلی که در کاهش شکار موثر دانسته شد، عبارتنداز:

1.عدم حفاظت و پایش مکرر از حوزه تالاب

2.وجود شکارچیان غیر بومی و قدیمی در حوزه تالاب

3.عدم شناخت و آگاهی اکثر مردم محلی با حوزه تالاب

4. عدم فرهنگ سازی و آموزش جوامع محلی

5.عدم مشارکت جمعی برای جلوگیری از شکار پرنده

6.عدم امکانات و نیروی کافی جهت حفاظت مستمر از حوزه تالاب

 

کارگاه پرنده شناسی شهر ورزنه

 

در ادامه جناب آقای ضیایی ریس سرمحیطبانی و مرکز مدیریت تالاب بین المللی گاخونی افزود که در سال های اخیر وجود شکارچیان غیر بومی در منطقه بسیار کاهش یافته و همینطور دلایل عمده شکار را قدرت و ثروت، فقر، سنت و عادت شکارچیان عنوان کردند و از جمله راهکارهایی که برای کاهش شکار و توسعه فرهنگ سازی شکارچیان منطقه می دانستند، ایجاد تعامل و برخورد دوستانه محیط بان با شکارچی بود. در انتهای این گفتمان به دلیل حساس بودن فصل پاییز جهت ورود پرندگان مهاجر به حوزه تالاب، توافق جمعی جهت عدم شکار و جلوگیری از شکار صورت گرفت تا در صورت اجرایی شدن این اتفاق می توان شاهد حضور پرندگان بیشتری را در حوزه تالاب در فصل زمستان باشیم.

در بخش بعدی از کارگاه ارائه ای را با عنوان آشنایی با پرندگان ایران و ارزش های زیستی و اقتصادی پرندگان صورت گرفت. محتوای ارائه شامل معرفی پرندگان ارزشمند تالاب، معرفی پرندگان خاص ایران، ارزش های اکولوژیکی و اقتصادی پرندگان، ارزش های زیستی تالاب، نمایش آمار جمعیت پرندگان آبزی تالاب در چند سال اخیر و معرفی راهکارهایی جهت افزایش تنوع زیستی پرندگان تالاب بود.

کارگاه پرنده شناسی شهر ورزنه

 

در انتهای کارگاه از سامانه پایش برخط وضیعت کمی تالاب رونمایی شد که اهداف اصلی این سامانه پایش، کنترل و بررسی آب ورودی به تالاب، جلوگیری از شکار و بررسی تنوع زیستی پرندگان می باشد امید آن است این سامانه پایش گامی بلند و موثر در حفظ و احیا اکوسیستم تالاب و تنوع زیستی پرندگان باشد. قابل ذکر است جلسات بعدی این کارگاه در ماه های آتی برگزار خواهد شد تا مشارکت و حضور افرادی بیشتری را در این جلسات شاهد باشیم.
(کارگاه مذکور با حضور سه نفر از اعضای انجمن پرنده شناسان آوای بوم، ریس سرمحیطبانی و مرکز مدیریت تالاب بین المللی گاوخونی، رضا خلیلی (قهرمان تالاب و فعال محیط زیست) و جمعی از شکارچیان و مردم محلی ورزنه برگزار شد.