پارک جنگلی ناژوان

پارک جنگلی ناژوان با زمین های کشاورزی، باغ‌ های دو سویه، رودخانه زاینده رود و همچنین به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی وسیع و درختان مختلف، در دل شهر زیستگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان به خصوص گنجشک سانان به وجود آورده است و در تمام طول سال شاهد گونه های مختلف پرندگان در این پارک جنگلی هستیم.

ناژوان كنوني با ۱۲۰۰ هكتار وسعت، در منتهي اليه شمال غربی اصفهان واقع شده است و متشكل از رودخانه و ۱۰ مادي سرچشمه گرفته از آن كه توسط اراضي كشاورزی، باغ های دو سويه و رودخانه زاينده رود با توسعه شهری محصور شده است می باشد.

در تاریخ 27 دی ماه 1398 برنامه گشت پرنده نگری برای مشاهده پرندگان اصفهان در پارک جنگلی ناژوان توسط انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم و همراهی 15 نفر و 2 پرنده بان جوان برگزار شد.

این برنامه پرنده نگری به مدت 3 ساعت و 10 دقیقه ( 7:50 صبح الی 11 صبح) به طول انجامید. شروع مسیر از ابتدای کوچه آشنستان و پایان آن تپه بزرگ جزیره مانندی در وسط رودخانه زاینده رود بود. در این پیمایش شرکت کنندگان با خانواده های مختلفی از جمله دم جنبانکیان (دم جنبانک خاکستری، پی پت و ..)، توکایان (سینه سرخ اروپایی، توکا باغی و …) و چرخ ریسکیان (چرخ ریسک بزرگ) آشنا شدند و مشاهده کردند.

در طول مسیر دسته های بزرگی از کاکایی سرسیاه دیده شد که به علت باز شدن مجدد آب زاینده رود به سمت قسمت ابتدایی جریان آب در حال حرکت بودند. برخی از پرندگان موجود در این پارک جنگلی مانند مرغ مینا و طوطی طوق صورتی از جمله پرندگانی هستند که بومی این منطقه نبوده و حضورشان به عنوان گونه مهاجم به دیگر پرندگان آسیب می رساند. اعم از اشغال لانه های دیگر پرندگان و شکار جوجه و تخم آنان.

در انتهای مسیر لانه دارکوب و لانه غیر فعال چرخ ریسک پشت بلوطی به شرکت کنندگان نشان داده شد و در پایان علاوه بر پرندگان به شرکت کنندگان گونه سنجاب ایرانی نیز نشان داده شد و توضیحاتی در مورد علت حضور این گونه در این پارک جنگلی داده شد. (هزینه این برنامه برای شرکت کنندگان 9 هزارتومان بود)

گونه های مشاهده شده در این برنامه:

1.چرخ ریسک بزرگ 2. کاکایی سرسیاه 3. سینه سرخ اروپایی 4. چک اروپایی 5. سهره جنگلی 6. سهره دمگاه سفید 7. توکا گلو سیاه 8. توکا پهلو قرمز 9. دم جنبانک ابلق 10. دم جنبانک خاکستری 11. دارکوب سوری 12. پیپت تالابی 13. سسک بیدی 14. سسک چیف چاف 15. سارگپه 16. عقاب دشتی 17. قرقی 18. سار 19. طوطی 20. قمری خانگی 21. کلاغ ابلق 22. کلاغ سیاه 23. زاغی 24. گنجشک خانگی

کارشناسان و داوطلبان انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان و انجمن حامیان محیط زیست لنجان در واپسین روز های وجود آب در رودخانه ی زاینده رود، در اقدامی گروهی پرندگان این رودخانه را سرشماری نمودند. سرشماری پرندگان به مدت سه روز (۱۸، ۲۰ و ۲۳ آذرماه) به طول انجامید و مجموعا ۱۳ کارشناس در انجام آن مشارکت نمودند. حاشیه ی زاینده رود در شهر اصفهان، تصفیه خانه ی جنوب اصفهان، بند تنظیمی آبشار و منطقه ی زرین شهر از جمله مهم ترین نقاطی بودند که پرندگان در آن شمارش گردیدند.

در طول این برنامه پرندگانی مورد شمارش قرار گرفتند که آبزی یا کنار آبزی بوده و یا زندگی آن ها مستقیما وابسته به حضور رودخانه است. اغلب پرندگان شمارش شده در سرشماری پرندگان از گونه های مهاجر بودند که برای زمستان گذرانی به زاینده رود آمده و بسیاری از آن ها نیز مهاجر عبوری بوده اند. زاینده رود در طول سالیان دراز مامن امنی برای پرندگان مهاجر شمرده میشود و مردم شهر ها و روستا های حاشیه ی زاینده رود به بهترین نحو از این مهمانان زمستانی استقبال مینمایند.

خشکی این رودخانه میتواند آسیب هایی به جمعیت های پرندگان وارد کند که به سختی قابل جبران خواهد بود. آمار های پراکنده نیز حاکی از این است که در گذشته تنوع و تراکم پرندگان در این رودخانه به مراتب بیش از این بوده است.

در طول این برنامه ی سرشماری پرندگان ، مجموعا 4215 پرنده از ۲۳ گونه ی مختلف شمارش گردید. متاسفانه چند روز پس از این برنامه ی سرشماری رودخانه ی زاینده رود بار دیگر به سوی خشکی کامل رفت. پرندگان شمارش شده در این وضعیت با افزایش درگیری برای به دست آوردن منابع محدود رو به رو میشوند و در صورت نیافتن زیستگاه های جایگزین، این احتمال هست که بسیاری از آن ها از بین بروند. جهت حفظ تنوع زیستی و غنای حیات وحش زاینده رود، نیاز است زمان های حضور پرندگان مهاجر در این رودخانه برای مدیریت آن در نظر گرفته شود.

پرندگان شمارش شده از گونه های زیر بوده است: