گاوچرانک

گاوچرانگ، پرنده ای بانمک و سودمند برای طبیعت (cattle egret)  از راسته لک لک سانان و خانواده حواصیلیان ساکن آسیا، آفریقا و اروپا است که توانسته به راحتی در دیگر نقاط جهان مانند آمریکا نیز ساکن شود.این پرنده همانند هم خانواده ایهایش دارای گردن نسبتا بلند برای دید کافی، منقار دراز برای گرفتن حشرات و پاهای بلند برای حرکت در حاشیه برکه ها و تالاب ها می باشد. به نسبت دیگر حواصیل ها کمتر وابسته به آب بوده و بیشتر در چمنزار ها و زمین های کشاورزی دیده می شود. همچنین به نسبت دیگر حواصیل ها اجتماعی تر هستند. گاوچرانک ها پرندگانی آرام، بی سروصدا و معمولا قدم زدن را به پرواز ترجیح می دهند. شاید تا بحال آنها را سوار بر پشت گاومیش ها، اسب ها و یا گاوهای اهلی دیده باشید.

زیستگاه

گاوچرانک بومی آفریقا است. این پرنده با قدرت خود از اقیانوس اطلس جنوبی عبور کرده و برای اولین بار در سال 1877 در داچ گویانا ( سورینام امروزی ) ثبت گردید (لین 1995) . این پرنده در اواخر قرن نوزدهم در ساحل شمال شرقی آمریکای جنوبی مستقر شده و از آن پس به سرعت پراکنده شده و یکی از فراوان ترین حواصیل های آمریکاست. فاصله بین پیش آمدگی آفریقای غربی تا ساحل شمال شرقی آمریکای جنوبی تقریبا 2780 کیلومتر است. با در نظر گرفتن بادهای عبوری متداول برای انجام این سفر تخمین زده می شود که حدود 40 ساعت وقت لازم است. حتی امروزه گاوچرانک ها به طور عادی در دریای بین آفریقا و آمریکای جنوبی دیده می شوند. امروزه آنها را در بیشتر نقاط جهان می بینیم.

همزیستی

همانگونه که از نام این پرنده مشخص است ( چه نام فارسی آن و چه نام انگلیسی آن: اگرت گله) می توان به این نکته پی برد که این پرنده رابطه همزیستی اختیاری با دیگر گونه هایی همچون گاومیش ها، اسب ها و گله گاو های اهلی دارد و نوعی رابطه ی سودمند به هر دو طرف را ایجاد می کنند. رژیم غذایی این پرنده را بیشتر حشرات تشکیل می دهند. آنها در کنار گاو ها قدم می زنند و از حشرات اطراف آنها و حشرات و لاروهایی که در زمین وجود دارند تغذیه می کنند. این همزیستی موجب میشود که آنها انرژی کمتری را وقف پیدا کردن حشرات بکنند. همچنین تحقیقات نشان داده گاوچرانک ها با نشستن بر روی بدن پستانداران بزرگ جثه مانند گاومیش ها و گاو های اهلی و تغذیه از کنه ها و حشرات مزاحم بر روی پوست آنها به سلامت گاوها کمک شایانی می کنند. نکته جالب دیگر اینکه آنها با سوار شدن بر پشت حیوانات بزرگ مانند گاومیش ها و کرگدن ها معمولا از خطر شکار شدن در امان می مانند. در بسیاری از موارد نیز مشاهده شده که این پرندگان پس از شنیدن صدای تراکتور به آن محل آمده و به دنبال تراکتور در زمین های کشاورزی دویده و از حشراتی که به واسطه شخم زدن از زمین بیرون می آیند تغذیه می کنند. همچنین در مواقعی که دشت یا مرتعی آتش سوزی شود آنها سریعا به سمت دود رفته تا بتوانند حشرات در حال فرار از آتش سوزی را شکار کنند.در گزارشی دیگر مشاهده شده که به هنگام پرواز یا فرود هواپیما و به واسطه فشار جریان هوای ایجاد شده که باعث فرار حشرات از علفزارهای اطراف فرودگاه ها شده و گاوچرانک ها از فرصت استفاده کرده و آنها را شکار می کنند..

از موارد گفته شده می توان به قدرت خارق العاده این پرنده در آداپته شدن با هر شرایط و محیطی پی برد، چه از راه هایی که برای تغذیه می یابند و چه از لحاظ پراکنده شدن در سرتاسر دنیا.

گاوچرانک ها در کل پرندگان بسیار سودمند، چه برای دام و دامداران و چه برای کنترل جمعیت حشرات و آفات کشاورزی هستند. به طور مثال در سال 1959 هیئت کشاورزی هاوایی تعداد 25 گاوچرانک را در کوآی منتشر کرد تا به کنترل جمعیت حشرات و آفات کمک کنند. همچنین رژیم غذایی گسترده آنها به تعدیل اکوسیستم نیز کمک می کند. تغذیه از دوزیستان، لاروها، ماهی ها، موشها، گاهی تخم پرندگان و حتی گزارشاتی از شکار کردن برخی پرندگان کوچک مانند سسک ها وجود دارد.

اگر تاکنون به صورت گاوچرانک از روبرو نگاه کرده و دقت کرده باشید متوجه خواهید شد که زاویه ی قرار گیری چشم ها متمایل به سمت پایین است که فوکوس بر روی سوژه هایی که بر روی زمین قرار دارند را برای پرنده راحت می کند. این ویژگی به سبب این است که پرنده بیشترین تغذیه خود را از زمین دریافت می کند. در حالی که این پرندگان برای شکار حشراتی که در بالای سطح زمین قرار دارند مجبورهستند سر خود را به طور متناوب به سمت چپ و راست حرکت دهند تا موقعیت دقیق حشره را محاسبه و آن را شکار کنند. چشمان این پرنده بسیار تیز بین و حساس به حرکت می باشد، در حدی که می تواند به راحتی حرکت حشرات کوچک بر روی زمین را تشخیص دهد و آنها را شکار کند.