بویایی در پرندگان

ممکن است برایتان این سوال ایجاد شده باشد که حس بویایی در پرندگان چگونه است ؟ آیا اصلا پرندگان حس بویایی دارند ؟ حس بویایی در همه موجودات به انواع مختلف دیده می شود. در مطالب قبل به مواردی چون میزان هوش در پرندگان ، برترین های دنیای پرندگان ، استراتژی پرندگان در مقابل سرماو ساختار اسکلتی پرندگان نکاتی را ارائه نمودیم. اکنون باتوجه به جذابیت موضوع بویایی پرندگان به آن می پردازیم. 

حس بویایی در پرندگان

حس بویایی یکی از قدیمی ترین و پیشرفته ترین و مهم‌ترین حواس در همه‌ حیوانات است! استفاده از حس بویایی برای یافتن غذا، شناخت فرزندان، برقراری ارتباط جنسی، مشخص کردن عوامل خطرزا، محدود کردن حریم و قلمرو استفاده می‌شود. بسیاری از حیوانات با کمک بوها(بوی ادرار و مدفوع) حریم زندگی خود را مشخص و شناسایی می‌کنند. بو توسط هوای تنفسی وارد حفره‌ بینی می شود، در قسمت پسین حفره‌ بینی، ساختارهای استخوانی مارپیچی وجود دارد که آن را مارپیچ های پریزنی می‌گویند. بوها توسط انتهای جلوی این مارپیچ ها به قسمت ابتدای اعصاب زوج اول یعنی اعصاب بویایی منتقل می‌شود.

پیام‌های بویایی از راه اعصاب به مراکز بویایی در تالاموس، هیپوتالاموس و قشر مخ می‌رسند. جزو دوم سیستم بویایی حیوانات نیز که وظیفه‌ درک و دریافت برخی محرک‌های بویایی را بر عهده دارد، سیستم تیغه‌ای بینی نام دارد. این مورد در سه دسته از پرندگان بررسی می‌شود:

1. ماکیان،
2. مرغ مگس‌خوار،
3. گنجشک سانان.

نوعی مرغ طوفان یا باران و کرکس به‌علت ساختار قابل توجه حفره‌ بینی و پیاز بویایی در آنان قادر به درک بویایی هستند. همچنین مرغ های خانگی که در معرض بوی خاص مدفوع چند گونه قرار گرفتند وقتی در مقابل انواع شکارچی نیز قرار می‌گرفتند هوشیارتر شدند و مدت زمان جست‌وجوی غذا کاهش می‌یافت، زیرا غلظت‌های بالای متابولیت گوگرد در مدفوع حیوانات گوشتخوار می‌تواند نشانه‌ای باشد که شکار، بوی مدفوع شکارچی را شناسایی کند.

بویایی در گنجشک سانان

گنجشک‌سانان پیاز بویایی نسبتا کوچک و اعصاب کوچک بویایی دارند، با این حال قادر به استفاده از حس بویایی برای پیدا کردن مواد غذایی یا لانه هستند. برای مثال، مرغ مگس خوار با استفاده از میدان مغناطیسی بو را شناسایی می کند. بدین گونه پرندگان از میدان مغناطیسی زمین برای مقاصد جهت یابی خود استفاده می کنند.

بویایی یک سیستم فوق العاده حساس است که در تمام مهره داران یافت شده. یک خانواده بزرگ ژن، حدود 1000 نوع مختلف پروتئین گیرنده‌ بو را شناسایی می‌کند و شامل یک سیستم پیچیده از عصب و آکسون که سلول‌های عصبی محیطی تا سیستم عصبی مرکزی را مورد هدف قرار داده است. به‌طور کلی، رمز‌گذاری بویایی در اصل بیان سلول‌های منفرد یک نوع گیرنده است که شامل جریان کلسیم در نرون‌های حسی بویایی و باز شدن کانال‌های کلسیمی است. بویایی پرندگان نیز از این امر مستثنی نیست و همانطور که اشاره شد حس بویایی در پرندگان در جهت یابی به آن ها کمک می کند.