طرح ساخت و نصب نست باکس (جعبه ی لانه سازی پرندگان)
یکی از نمونه های موفق نصب شده در شهر اصفهان
انجمن پرنده شناسان آوای بوم از سال ۱۳۹۵ تا کنون در مراحل و زمان های مختلف به منظور های
آموزشی یا حفاظت حیات وحش، اقدام به ساخت و نصب نست باکس های پرندگان مختلف نموده است. نست باکس جعبه ای است که برای پرندگان قرار داده میشود و پرندگان در آن لانه سازی میکنند. نست باکس ها ابزاری هستند که چندین دهه است استفاده از آن ها به منظور آشنایی بیشتر مردم با پرندگان در کشور های مختلف مرسوم بوده و گاها از آن برای انجام طرح های حفاظت پرندگان نیز استفاده میشود.
در این صفحه بیشتر با فعالیت های آوای بوم در زمینه ساخت و نصب نست باکس ها آشنا شده و پاسخ پرسش های متداول در این زمینه را مطالعه خواهید نمود.
سوالات متداول در ارتباط با نست باکس پرندگان
نست باکس (Nest Box) یا لانه پرنده چیست؟
استفاده از (nest box) یا همان جعبه لانه سازی پرندگان، یکی از روش های بسیار با قدمت و موثر در جذب پرندگان است. از این جعبه ها هم می توان به عنوان وسیله ای برای جذب پرندگان به باغ یا باغچه خانه ها استفاده کرد و هم در برخی موارد به عنوان ابزاری برای حفاظت و یا مبارزه بیولوژیک. اما بیشترین کاربرد این وسیله، جذب پرندگان در محلی است که مشاهده ی مراحل زندگی و زادآوری آن ها را به راحتی قابل رصد نماید و از این طریق افراد بیشتر با زندگی پرندگان آشنا شده و از تماشای آنها لذت ببرند.
آیا این جعبه ها مامنی گرم برای پرندگان در زمستان هستند؟
پاسخ ساده است. خیر! عمدتا پرندگان در فصل بهار و تابستان زادآوری داشته و خارج از فصل زادآوری اساسا از لانه استفاده ای ندارند. لازم به ذکر است پرندگان برای در امان ماندن از سرما نیازی به کمک انسانی نداشته و اساسا دخالت انسانی در این مورد توصیه نمیشود. در حقیقت ساخت لانه ی پرندگان بیش از اینکه ابزاری برای کمک به پرندگان باشد، ابزاری است برای ایجاد دوستی و ارتباط بیشتر پرندگان و انسان ها. نست باکس ها نه تغییر عمده در زندگی پرندگان ایجاد میکنند و نه پرندگان برای لانه سازی نیازمند وجود حتمی نست باکس هستند.
چقدر احتمال دارد که پرنده ای در این نست باکس ها لانه گزینی کند؟
سال ها پژوهش و مطالعه بر روی لانه گزینی در پرندگان مختلف، باعث گردیده است که هم اکنون ابعاد دقیق حفره و فضای مطلوب گونه های مختلف پرندگان برای انتخاب لانه مشخص باشد.در نتیجه هرگونه ای از پرندگان، در جعبه ای با خصوصیات خاص خود زادآوری می کند و تغییر در ابعاد استاندارد جعبه برای هر گونه میتواند منجر به این گردد که در لانه ی مذکور، پرنده ای نرود. در واقع بسته به اینکه قصد جذب چه پرنده ای به جعبه ها وجود دارد، ابعاد جعبه، حفره ی ورودی، ارتفاع و جهت نصب، فاصله ی نست باکس ها از یکدیگر و …. تغیر خواهد نمود. مطالعات نشان داده است که استقبال پرندگان از این نست باکس ها بسته به شرایط و گونه ی مورد نظر ، بین ۲۰ الی ۸۰ درصد خواهد بود.
ساخت و نصب این نست باکس ها چه فایده ای دارد؟
ساخت و نصب نست باکس ها روشی با قدمت در ایجاد علاقه به پرندگان در میان مردم است تا حدی که بزرگترین سازمان ها و تشکل های مردم نهاد مرتبط با حیات وحش و حفظ پرندگان از جمله BTO در انگلستان و Audubon در آمریکا هر سال طرح های بزرگی را در این راستا انجام میدهند. عمدتا این طرح ها از دو طریق آموزش ساخت و نصب نست باکس به مردم و یا فروش نست باکس به علاقه مندان و صرف عواید آن برای حفاظت پرندگان دنبال میشود. همچنین در مواردی معدود، استفاده از نست باکس برای حفاظت پرندگانی که با کاهش شدید جمعیت رو به رو شده اند نیز کاربرد داشته است.
چه متخصصینی در زمینه ساخت و نصب نست باکس ها در آوای بوم فعالیت میکنند؟
چندین کارشناس در به انجام رسیدن طرح های آوای بوم در زمینه توسعه ساخت و نصب نست باکس ها فعالیت دارند. سرکار خانم مهندس یاسمین یوسفی و آقای مهندس شاهین یوسفی که از کارشناسان رشته ی محیط زیست هستند به عنوان مشاوران طراحی و ساخت، سرکار خانم جهانبین به عنوان دامپزشک مشاور انجمن، آقای بنیامین کاظم زاده به عنوان گیاه پزشک جهت مشاوره در زمینه نحوه ی نصب نست باکس ها به درخت و آقای ایمان ابراهیمی به عنوان راهنمای پرنده نگری برای انتخاب محل های مناسب نصب نست باکس تنها تعدادی از کارشناسان دخیل در به انجام رسیدن طرح های ساخت و نصب نست باکس در آوای بوم هستند.
