نویسنده: ایمان ابراهیمی

اثر تغییر اقلیم بر پرندگان؛ آیا گرمایش جهانی بر روی پرندگان تاثیر میگذارد؟

اثر تغییر اقلیم بر پرندگان! این سوال یکی از بزرگترین سوالات حال حاضر دنیای پرندگان است. اینکه آیا واقعا گرمایش جهانی در زندگی پرندگان تاثیر میگذارد؟ چقدر احتمال دارد این تاثیر منجر به نابودی آنها شود؟ آیا امکان دارد که این تاثیر علیرغم آنچه فکر میکنیم موجب بهبود زندگی آنها شود؟ آیا پرندگان قدرت مطابقت با تغییرات فعلی را دارند؟ آینده ی پرندگان چگونه خواهد بود؟ و ….

مهاجرت

اولین فرضیه و مهم ترین فرضیه ای که در ارتباط با تاثیر گرمایش جهانی بر پرندگان مطرح شد، مهاجرت زود هنگام آنها بود. همانگونه که میدانیم بسیاری از پرندگان کره ی زمین به صورت سالانه اقدام به مهاجرت میکنند. به این معنا که فصل های گرم سال را در جایی از کره ی زمین، و فصول سرد را در قسمت دیگری از کره ی زمین سپری میکنند. آمد و رفت این پرندگان مهاجر همواره مورد توجه بشر بوده است. به طور مثال در کشور ما نیز زمان رسیدن پرندگانی مانند لک لک ها و پرستو ها به سبب افسانه و داستان هایی که در ارتباط با این پرندگان در فرهنگ ما وجود دارد همیشه مورد رصد مردم بومی و محلی بوده است.

گزارشات مردمی از رفتار پرندگان

در 5 دهه گذشته، مردم بسیاری از مناطق دنیا (به خصوص اروپا و آمریکای شمال) خبر از این میدهند که تاریخ رسیدن و رفتن پرندگان مانند گذشته نیست و تغییراتی داشته است. این گزارشات منجر به تحقیقات فراوان پژوهشگران در این ارتباط شده است. پژوهش ها امروزه به طور مشخص و حتمی گزارش میدهند که اگر نه همه ی پرندگان، اما تعداد بسیاری از پرندگان چندین روز زودتر از گذشته اقدام به مهاجرت میکنند و این روند همچنان ادامه دارد. به طور مثال اثبات شده است پرنده ای به نام Tree Swallow به طور میانگین 9 روز زودتر از 30 سال پیش مهاجرت میکند. ارگان ها و سازمان های علمی بزرگ دنیا نیز اکثرا این موضوع را کاملا تایید کرده اند. به طور مثال EPA در آمریکا تایید کرده که حداقل از دهه 1960 تا کنون، هر ساله بسیاری از پرندگان زودتر از گذشته اقدام به مهاجرت میکنند. تحقیقاتی نیز انجام شده است که تمرکز آن ها بر گذشته های دورتر بوده است. به طور مثال گروهی در دانشگاه ادینبرگ، اطلاعات، گزارشات، داستان ها و مکالمه هایی را از 5 کشور دنیا جمع آوری کرده اند که پیشینه ای تا 300 سال را پوشش میدهد و مجموع اطلاعات نشان میدهد به طور حتم پرندگان زودتر از گذشته مهاجرت میکنند.

مهاجرت زودهنگام پرندگان

اما مهاجرت زودهنگام پرندگان آیا به ضرر آنها است؟ چه اتفاقات ناگواری محتمل است برای این پرندگان رخ دهد؟ برای اینکه بهتر متوجه شویم بد نیست خودمان را لحظاتی جای یک پرنده بگذاریم. پرنده ی خیالی ما، 20 روز زودتر از سال های پیش مهاجرت کرده است:

در گذشته زمانی که به قلمروی زادآوری خود میرسیدید، همزمان بود با رویش چندین گونه گیاه که غذای اصلی شما را تشکیل میدادند. اکنون 20 روز زودتر به قلمرو رسیدید و خبری از گیاهان مورد علاقه ی شما نیست. ناچارا باید رو به تغذیه از دیگر گیاهان بیاورید. متاسفانه گیاهانی که قصد خوردن آنها را دارید، غذای گونه ای از پستانداران منطقه است. هر زمان که قصد نزدیک شدن به این گیاه را دارید، این احتمال وجود دارد که با پستاندار مذکور بر سر منبع غذایی وارد درگیری شوید و این اتفاق به مرگ شما منجر شود. هر طور شده این 20 روز را طاقت می آورید و گیاهان مورد علاقه ی شما رشد میکنند. شما 20 روز زودتر از همیشه اقدام به زادآوری میکنید و در نتیجه جوجه های شما 20 روز زودتر سر از تخم بیرون می آورند. در روز های اول زندگی، جوجه ها نیازمند تغذیه از حشرات برای تامین پروتئین مورد نیاز هستند اما حشرات مورد نظر هنوز از خواب زمستانی بیدار نشده و باید 10 الی 20 روز هم منتظر بیدار شدن آنها باشید. این احتمال که نتوانید جوجه های خود را سیر کنید و آنها از بین بروند اصلا کم نیست. اتفاقات دیگری نیز به دلیل گرمایش جهانی ممکن است روی دهد. به عنوان مثال تصور کنید شما از پرندگانی هستید که بر روی زمین لانه میسازید و گرمایش جهانی در سال های اخیر منجر به افزایش تعداد و میزان سیل های منطقه شده است. هر لحظه ممکن است به سبب تغییر الگوی سیل های فصلی، آب لانه و جوجه های شما را ببرد. یا گمان کنید که شما پرنده ای کنار آبزی هستید که هر سال برای سیر کردن جوجه های خود از حشرات موجود در ساحل نزدیک قلمرو ی خود استفاده میکردید و گرمایش جهانی منجر به بالا آمدن سطح آب دریا شده است و هم اکنون دیگر ساحل شنی شما وجود ندارد و آب به صخره ها و سنگ های پشت ساحل شنی رسیده است و ….

متاسفانه اکوسیستم ها بسیار پیچیده تر از آن چه در ذهن ما هست، هستند. اتفاقات بسیار زیادی به دلیل گرمایش جهانی در حال وقوع یا در شرف وقوع هستند که از آنها بی خبریم. ابزار ما برای سنجش این تغییرات و تاثیرات آنها روز به روز در حال پیشرفت است اما همچنان ضعف های بسیاری وجود دارد.

گردآورنده: فاطمه موسوی

طنین آواز پرندگان می تواند آرامش بخش و الهام بخش باشد، اما پرندگان دلایلی بجز برای زیبایی صدایشان نیز آواز می خوانند. پرندگان از آواز، نُت خوانی (کال) و رفتار جهت ارتباط با یکدیگراستفاده می کنند .

پرندگان از صدا و حرکت برای ترساندن شکارچیان یا هشدار دادن به پرنده های دیگر هنگام خطر، برای جذب جفت و یا برای دفاع از قلمرو خود استفاده می کنند. همه ی پرندگان آواز نمی خوانند، اما آنهایی که می خوانند در یک راسته از پرندگان شناخته شده ای هستند با نام گنجشکسانان، یا پرندگانی که پاهایی مناسب برای نشستن گاهی اوقات به اشتباه، اصطلاح ( .» درخت نشینان « روی شاخه ی درخت دارند “گنجشکسان” برای مترادف “پرندگان آوازخوان” استفاده می شود، اما این ذهنیت اشتباه است زیرا وضعیت گنجشکسان به دلیل ساختار پاهای پرندگان تعریف شده است. همه ی پرندگان آوازخوان گنجشکسان هستند، اما همه ی گنجشکسانان آواز خوان نیستند.( بسیاری از پرندگان آشنای حیاط خلوت ها آوازخوان هستند، ازجمله گنجشک ها، الیکایی ها، سسک ها و طرقه ها. اغلب، نرها بیشتر از ماده ها آواز می خوانند. نرها برای اعلان حضورشان و در دسترس بودنشان جهت جفت گیری، آواز می خوانند. آنها همچنین برای دفاع از قلمرویی که در آن جفتگیری، لانه سازی یا تغذیه می کنند، آواز می خوانند. ماده ها مانند نرها خیلی زیاد نمی خوانند. اغلب، آواز یک عبارت چند نُتی)جمله ای( است که بارها تکرار می شود. برخی از گونه ها تنها یک آواز در مجموعه ی خودشان دارند، درحالیکه ممکن است گونه های دیگر چندین آواز داشته باشند. برخی از پرندگان مانند سارها، آواز پرندگان دیگر را تقلید می کنند و شاید توانایی تولید ده ها آواز مختلف را داشته باشند.

رایج ترین شکل ارتباطات بین پرندگان نُت خوانی)کال( است. بیشتر ارتباطات پرندگان شنوایی است، اگرچه تعدادی بیشتر از دیگران آواز می خوانند و هر گونه ای از پرندگان چندین نوع نُت خوانی برای رساندن انواع پیام های مختلف دارد. پرندگان برای هشدار دادن خطر به دیگر پرندگان از نُت خوانی استفاده می کنند و ممکن است برخی از گونه ها نتُ خوانی های مختلفی برای تهدیدات مختلف داشته باشند )برای مثال، آنها ممکن است یک نتُ جهت هشدار برای یک شکارچی هوابرد مانند یک شاهین یا جغد و نُت دیگری برای یک شکارچی زمینی مانند یک گربه داشته باشند(. پرندگان همچنین از نُت خوانی برای برای پیدا کردن جفت یا فرزندشان و یا ارتباط با پرندگان دیگر در گله خود به هنگام پرواز استفاده می کنند. در پرندگان کوچکتر، نُت خوانی مانند یک چیپ، جیرجیر و یا جیک جیک صدا می کند و در پرندگان بزرگتر ممکن است نُت خوانی مانند صدای خش خش، قار قار و یا تیک تیک باشد.

پرندگان همچنین با رفتارشان ارتباط برقرار می کنند. در بسیاری از گونه ها، پرنده ی نر برای جذب یک ماده می رقصد، می خرامد یا اجراها و حرکات دیگری را به نمایش می گذارد. برخی پرندگان، مانند یک نوع سلیم که برای دور کردن شکارچیان از لانه هایشان، وانمود به زخمی بودن می کند. بسیاری از پرندگان دیگر، اگر لانه ها یا قلمرو هایشان تهدید شود، تهاجمی رفتار می کنند و شاید به مزاحم حمله کنند، حتی اگر آنها خیلی بزرگتر از خودشان باشند.