آیا آتش بازی چهارشنبه سوری و صدای ترقه موجب مرگ پرندگان می شود؟ جواب این سوال را میتوان در یک کلمه داد: بله! هیچوقت به این فکر کرده بودید که ممکن است آتش بازی و صدای ترقه در مناسبت های مختلف، به خصوص چهارشنبه سوری، چنین اثرات مخرب و وحشتناکی بر روی دیگر زیستمندان کره زمین داشته باشد. آیا از سرنوشت پرندگان آسیب دیده اطلاع دارید؟ آیا می دانید علل و عواقب کاهش کرکس ها در سطح جهان چه پیامدهایی به همراه دارد؟ آیا گرمایش جهانی بر روی پرندگان تاثیر میگذارد؟ نوشته های پیشین بخشی از خطرات و پیامدهایی بود که پرندگان و در ادامه آن حیات کره زمین را تهدید می کند. در این مقاله به پیامدهای مستقیم و غیر مستقیم آتش بازی چهارشنبه سوری و سایر مناسبت ها می پردازیم.

آتش بازی چهارشنبه سوری و مرگ پرندگان

در زمانی از سال قرار داریم که آخرین پرندگان زمستان گذران در ایران مشغول ترک کشور بوده و اولین دسته های پرندگان بهاری وارد کشور شده اند. به این معنا که در زمانی قرار داریم که اغلب پرندگان یا به صورت گله مشغول مهاجرت اند و یا در حال تعیین قلمرو و ساخت لانه و آماده شدن برای زاد آوری. در این شرایط صدای بلند یک ترقه چه می تواند بکند؟ صدای بلند یک ترقه در شب، به راحتی میتواند پرندگانی که به صورت گله بوده و در حال مهاجرت، ساعات شب را مشغول استراحت میان گیاهان اند، فراری داده و گله را از هم دور کند و به این شکل بسیاری از پرندگان گله خود و مسیر مهاجرت را گم کنند.فراموش نکنید که پرندگان نیز مانند انسان ها در تاریکی دید خوبی ندارند و در صورت گم شدن در تاریکی شب، معمولا به سمت نور حرکت میکنند که در شهر نور معمولا به معنی مرگ پرنده خواهد بود، چرا که منابع نور پنجره خانه ها، نور چراغ اتومبیل ها و جاده ها و … است.

صدای بلند یک ترقه میتواند موجب فراری دادن یک پرنده از لانه ای شود که روزها انرژی خود را صرف ساختن آن کرده بوده است و شاید جوجه آوری یک جفت پرنده را به شدت به تاخیر انداخته و یا احتمال آن را صفر کند. نور فشفشه های پر نوری که به آسمان میرود نیز میتواند موجب اخلال در مسیر یابی برخی از گله های پرندگان در حال مهاجرت شود. البته میزان خطری که ترقه و آتش بازی برای پرندگان ایجاد میکند، بستگی بسیاری به پرندگان منطقه، زمان سال و مکان جغرافیایی دارد. به طور مثال در Arkansas آمریکا در سال 2011 یک آتش بازی موجب مرگ بیش از 5000 پرنده در طول یک شبانه روز شد که به دلیل موقعیت جغرافیایی و زمان حساس سال بود! پس از این واقعه، تلاش های بسیار بیشتری در کشور های توسعه یافته برای کنترل این مشکل شروع گردید.

مشکلات غیر مستقیم آتش بازی ها برای پرندگان

البته مشکلات غیر مستقیمی که آتش بازی ها بر روی سلامت و جان پرندگان میگذارند نیز کم نیستند. از دود آلوده ی آن ها گرفته تا آلوده کردن آب های راکد در شهر ها که منبع اصلی نوشیدن پرندگان هستند. مواد باقی مانده از آتش بازی که آلوده به مواد سربی هستند نیز تاثیر بسیار خطرناکی بر زادآوری پرندگان میگذارند و همچنین در مناطق ساحلی، باقیمانده ترقه ها و مواد آتش زا میتواند توسط پرنده به اشتباه به عنوان غذا بلعیده شود.

چه باید بکنیم؟

به نظر می رسد در صورتی که نتوانیم آتش بازی و ترقه بازی را به طور کل لغو کنیم و یا به دلایل دیگری اصلا چنین چیزی را نخواهیم، برای کاهش آسیب این مشکل بر پرندگان و دیگر جانداران باید راهکار های دیگری بیندیشیم.

در حال حاضر بهترین راهکاری که در کشور هایی با سنت های مشابه چهارشنبه سوری اجرا میشود، متمرکز کردن تمام فعالیت ها در مناطقی خاص است. پراکنده بودن فعالیت های آتش بازی باعث میشود جانداران پس از فرار بر اثر شنیدن صدای ترقه، قادر به یافتن مکانی امن و موقت برای استراحت و مخفی شدن نباشند، چرا که از هر سو صدای ترقه و نور آتش به چشم می خورد. متمرکز کردن این فعالیت ها در منطقه یا مناطقی خاص، باعث می شود پرندگان بتوانند از دیگر نقاط شهر به عنوان نقاط امن استفاده نمایند. زمان این رسیده است که بفهمیم به جز انسان ها، همسایه های دیگری نیز پیرامون خودمان داریم. یک شب هیجان ما میتواند به معنی مرگ صد ها همسایه ما باشد.