بایگانی برچسب برای: آبزی

سفرنامه ی پرنده نگری در سواحل مَکُران

داستان‌های پرنده نگری در سفر، معمولا شرح داستانِ برنامه‌ای یک‌روزه و به‌مقصدی خاص هستند. این سفرنامه اما خلاصه‌ای از سفر به سیستان و بلوچستان و سواحل مکران است. این سفر بسیار آهسته 300 کیلومتری، در بهمن و اسفند نود و هشت است که از “گواتر” در مرز دریای عمان با پاکستان شروع، و تا باغ‌های موز زرآباد ادامه داشت. اگر روزی قصد سفر در این مسیر ساحلی بی‌نظیر را داشته باشید، خواندن این سفرنامه به شما ایده‌ای از اینکه چه پرنده‌هایی را در چه جایی از مسیر ممکن است ببینید، خواهد داد.

شروع سفر از گواتر

خلیج گواتر جایی بود که این سفر هیجان‌انگیز شروع شد. خور یا خلیج گواتر رویشگاه جنگل حرا است که در جنوب شرقی‌ترین نقطه‌ی سیستان و بلوچستان قرار دارد. این خلیج میزبان بسیاری از پرندگان آبزی از جمله باکلان، پلیکان، کاکایی، پرستوی دریایی، حواصیل و بسیاری دیگر است. برای یک پرنده نگریِ لذت بخش در پای درختان مانگرو، باید یا از یک قایق میخواستم تا مرا به میان جنگل ببرد و یا پیاده از خشکی خود را میرساندم. اما از آنجا که چکمه نیاز بود و من همراه نداشتم تصمیم گرفتم تا پرندگان آبزی  را در ادامه ی مسیر، یعنی روستای بریس مشاهده کنم.

بریس و تماشای تلیله های سفید

سفر به سیستان و بلوچستان

تجربه پرنده نگری در سفر به سیستان و بلوچستان

پس به سمت غرب حرکت کردم و بعد از عبور از پسابندر به بریس رسیدم. بریس با سه شکل از دسترسی به اقیانوس، برای من بهترین تجربه دیدن پرندگان آبزی و کنار آبزی بود. اولین دسترسی در 10 کیلومتریِ پیش از بریس در کنار ساحلی دنج بود که غیر از من هیچ گردشگری نبود. کمپ یک هفته ای در این ساحل صحنه زیبایی رو در خاطرم ثبت کرد که شاید در انیمیشن کوتاهِ Piper  دیده باشید.

فرار دوان دوانِ تلیله های سفید از موج و سپس تعقیب همان موج در برگشت به دریا. در واقع حلزون هایی که دریا به ساحل آورده برای گریز از شکار، در زیر ماسه ها پنهان می شوند و هر بار در برگشت موج بیرون آمده و خود را به جریان آب می سپارند تا کمی به دریا نزدیک تر شوند. با برگشت موج و تا قبل از فرو رفتن دوباره ی حلزون ها، تلیله ها این فرصت کم برای شکار را جشن می‌گیرند.

دومین دسترسی از بلندای چند صد متری صخره ی معروفِ بریس بر روی دریا بود. این صخره سه دماغه دارد و دماغه ی غربی، دیوان رود نام دارد. جایی که گردشگران برای گرفتن عکس های اینستاگرامی از بالای اسکله و قایق‌های روی آب، جمع می‌شوند. اینجا شاید بهترین مکان برای آموزش شناسایی انواع کاکایی و پرستوی دریایی باشد. با ایستادن بر لبه‌ی صخره در هنگام باد، می‌توان از فاصله نزدیک این پرندگان را در زیر پا و یا در بالای سر مشاهده کرد که بر روی باد سوار شده و به رقص درمی‌آیند.

تماشای پرندگان در فاصله چند متری

پیش از غروب در زیر پای شما در دیواره‌های این صخره، جمعیت زیادی از باکلان بزرگ در لانه‌هاشان گرد هم می‌آیند. برای دیدن آن‌ها یا باید به دو دماغه‌ی دیگر رفت و یا خود را برای سومین راه دسترسی به اقیانوس آماده کرد. این راه همانا ساعت 5 صبح بیدار شدن و خود را به اسکله رساندن است. در طی چند مرتبه هر بار از یک ناخدا درخواست کردم تا اجازه بدهد با تیمش بر روی قایق همراه شوم. به وسط دریا که رسیدیم اگر دریا زده نشده باشیم می‌توان با شوق شاهد نمونه‌ای از هم‌زیستی بین انسان و پرنده‌ها بود.

پلیکان خاکستری و انواع کاکایی به فاصله‌ی چند متری دور قایق منتظر می‌مانند تا صیادان ماهی‌های صید شده‌ای را که نمی‌خواهند به درون آب بیاندازند. و شما حتی بدون دوچشمی می‌توانید از دیدنشان لذت ببرید. سبز قبای هندی نیز گونه‌ی خاص این منطقه است که در سرتاسر مسیر به‌راحتی در حاشیه‌ی شهر و روستاها بر روی سیم‌های برق می‌توان دید. غراب گردن قهوه ای هم، گونه‌ایست که البته باید برای دیدنش مثل من خوش شانس باشید.

پرنده نگری در چابهار

در ادامه مسیر به بندر چابهار رسیدم. بدون شک بهترین مکان چابهار برای دیدن پرندگان غیر آبزی، ساحل صخره‌ای هتل لیپار است که دید به سوی خلیج چابهار دارد. یکی از گونه‌های کمیاب که پرنده‌نگران با سابقه هم، آرزوی دیدن آن را دارند را بارها در بین درختان مسواک دیدم. بوچانگا با اندازه‌ی کلاغ و به رنگ سیاه، با دم بلند و چشمان خونین رنگ، پرنده‌ای شدیدا خجالتی است که در زیر آفتاب رگه‌های قهوه‌ای تنش نمایان می‌شود.

زنبور‌خوار سبز و صحنه شکار سنجاقک اینجا به سادگی قابل دیدن بود. درست ابتدای اسفند بود که صدای آواز شهدخوارِ تازه از راه رسیده با لباس جدید بنفشش همه‌جا را پُر کرد. میوه‌ی ریز و گیلاسیِ درخت مسواک، پرنده‌های زیادی از جمله میوه‌خوار و بلبل خرما را به خودش جذب کرده بود. کلاغ هندی هم من را یاد نزدیکی مکانی و فرهنگی این منطقه با هندوستان می‌انداخت.

سواحل مکران

جهلو و موزهای معروف چابهار

بعد از طی 170 کیلومتر از چابهار به کرانه‌ی غربی، به شهر جُهُلو رسیدم که به زرآباد شناخته می‌شود. اقامت دو هفته‌ای من در چند کیلومتر بعد‌تر در اطراف رودخانه‌ی رابچ بود، همان‌جایی که موزهای معروف چابهار کشت می‌شوند. سیلاب بزرگ دی‌ماه 98 با نشاندن کود و بذر در دشت‌های اطراف یکی از زیباترین چشم‌انداز‌های کره زمین را به‌وجود آورده بود.

دسته‌های میلیونی پروانه که از روی دشت‌های سرسبز حرکت می‌کردند و صدای تیز دراج های نر در بین درختان موز برای یافتن جفت. سرود هماهنگ یاکریم‌های خجالتی بر روی شاخه‌های دور. حمله‌ی بی‌باکانه‌ی یک زوج دیدومک با جیغ‌های پی‌در‌پی برای دور کردن من از لانه‌شان که حتما در آن حوالی بود. ماهی‌خورک سینه سفید با رنگ آبی بی‌نهایت شفافش بر روی درخت بلند کنار رودخانه. همه‌ی این‌ها به همراه دیدن انواع گنجشک‌سانان مثل گلوآبی، شهدخوار، چک‌چک‌ها و چکاوک‌ها، یکی از به یادماندنی ترین تجربه‌های پرنده نگری در ایران و سفر به سیستان و بلوچستان از جمله سواحل مکران  را در ذهن من برای همیشه ثبت کرد.

انواع منقار پرندگان

انواع منقار پرندگان را میشناسید؟آیا درباره منقار پرندگان برایتان سوال پیش آمده؟شاید شما دانش آموزید و منقار پرندگان تحقیق مورد نظرتان است.در مطلب همه چیز درباره پرندگان، اطلاعاتی درباره ساختار کلی بدن پرندگان بیان کردیم. همچنین درباره لانه سازی پرندگان مطلبی نوشتیم.بینایی پرندگان را مورد بررسی قرار دادیم.درمورد اطلاعات ارزشمندی که تحلیل صدای پرندگان به ما می دهد سخن گفتیم.منقار پرندگان یکی از کلیدهای شناسایی پرندگان است.نقش منقار پرندگان تحقیق شده و یکی از عوامل اساسی در حفظ بقا است.در این مقاله شما را بطور کامل با انواع منقار پرندگان متخصص آشنا میکنیم.

پرندگان، انواع منقار پرندگان و عملکردهای آن

  • پرندگان یک کلاس از مهره­ داران با بیش از 10000 گونه مختلف هستند.
  • یکی از ویژگی­ های مختلفی که در همه پرندگان مشترک است و شاید برجسته ترین آن باشد، منقار است. همه پرندگان دارای منقار هستند، اما در هر گونه متفاوت تکامل یافته است تا در پاسخ به محیط خود عملکردهای خود را بهبود بخشد.
  • این عملکردها شامل تغذیه، دفاع از خود، جفت گیری، تنظیم دمای بدن یا لانه سازی است.
  • طبقه بندی انواع منقارهای موجود، کار آسانی نیست. سازگاری­ ها بسیار متنوع و در بعضی موارد آنقدر خاص هستند که دسته بندی آن ­ها در کنار هم دشوار است.

اما منقار دقیقاً چیست؟

از نظر بیولوژیکی نوعی دهان است که در آن فک­ ها توسط یک لایه سفت کراتین­(مانند ناخن یا شاخ کرگدن) پوشانده می­ شوند و به ­هیچ ­وجه دندان ندارند. این خاصیت پرندگان است، اما حیوانات دیگری مانند پلاتیپوس و اکیدنه­ ها (پستانداران یکتایی) و لاک­پشت­ ها نیز دارای منقار هستند.

انواع پرندگان

معمولاً منقار پرندگان با توجه به شکل و عملکرد آن­ ها طبقه ­بندی می ­شوند:

دو نوع پرنده وجود دارد:

  • ژنرالیست ­ها که از تکنیک­ های مختلفی برای به ­دست آوردن غذا استفاده می­ کنند و منقار آن­ ها شکل خاصی ندارد.
  • و متخصصان، که منقار آن­ ها برای یک عملکرد خاص تکامل یافته است. این عملکرد می ­تواند برای به ­دست آوردن غذا به روشی خاص­، جفت­ گیری یا لانه سازی باشد. در اینجا گروه­ های اصلی منقار تخصصی آورده شده است:

انواع منقار پرندگان

پرندگان گوشت­ خوار

پرندگان شکاری

  • پرندگانی که از مهره ­داران تغذیه می­ کنند، منقار قلاب ­دار و محکم دارند که قسمت فوقانی بر قسمت پایین آن بیرون زده است.
  • آن ­ها به ­راحتی به جمجمه وصل شده است.
  • پرندگان گوشت­ خوار از منقار خود برای پاره کردن و کشیدن گوشت طعمه استفاده می­ کنند.
  • پرندگان شکاری مانند عقاب و شاهین و لاشخورها مانند کرکس نمونه بارز این است.
  • در حقیقت، طبق یک مطالعه، آن ها تنها پرندگانی هستند که منقار آن­ ها بستگی به سازگاری با عادات تغذیه ندارد، بلکه به اندازه آن ­ها بستگی دارد.
  • شکل منقار آن­ ها، بین گونه ­های مختلف موجود در این گروه، تفاوت چندانی ندارد.

پرندگان دانه ­خوارپرندگان دانه خوار

  • این گروه از پرندگان عمدتاً از دانه تغذیه می ­کنند.
  • در بسیاری موارد، منقار کوتاه و محکم دارند که به شکل مخروطی ختم می ­شود و به آن­ ها امکان می دهد دانه­ ها را بشکنند.
  • سهره طلایی­ ها، گنجشک­ ها و قناری ­ها نمونه­ های خوبی از پرندگان دانه­ خوار هستند.

 

 

پرندگان میوه­ خوار

  • اگرچه آن ها از میوه، چه گوشتی و چه خشک تغذیه می کنند، اما این پرندگان می توانند از دانه نیز تغذیه کنند.
  • منقار آن ها در برخورد با میوه، که آن ها را برای به دست آوردن خمیر یا بذر باز می کنند، تخصص دارد. آن ها معمولاً یک منقار کوتاه و خمیده با نوک مخصوص برای استخراج قسمت خوراکی دانه ها دارند.

طوطی

  • قسمت زیرین این نوع منقار صاف و تیز است، برای تقسیم میوه های سخت ایده آل است.
  • علاوه بر این، آن ها تنها پرندگانی هستند که می توانند قسمت بالایی منقار را به طور مستقل حرکت دهند.
  • این به آن ها امکان می دهد نیروی بیشتری بکشند، یا بذرها و میوه ها را بشکنند یا شاخه ها را در خود نگه دارند.
  • طوطی ها و ماکاروها همه در این گروه هستند.
پرندگان حشره خوار

روش های مختلفی برای شکار حشرات وجود دارد:هدهد

  • پرندگانی که حشرات را در هوا شکار می کنند، این کار را با باز کردن دهان انجام می دهند.
  • بنابراین، منقار معمولاً کوتاه، پهن و صاف است. نمونه هایی از این موارد شامل پرستو و بادخورک است.
  • پرندگان دیگر ترجیح می دهند هنگام زنده بودن حشرات را صید کنند. منقارهای کوتاه، مستقیم و باریک مانند زنبورخوارها.
  • آن هایی که از حشرات و بی مهرگان در زمین تغذیه می کنند، مانند هدهدها، منقارهای باریک و کشیده دارند.
  • سرانجام ، آن هایی که پوست درختان را سوراخ می کنند تا لاروها را از بین برند، مانند دارکوب ها، منقارهایی صاف و خیلی قوی دارند که به آن ها امکان نفوذ در پوست می دهد.
پرندگان آبچرکفچه نوک

این ها پرندگانی هستند که در آب حرکت می کنند و دارای منقار طولانی با اشکال مختلف هستند و در حالی که سر خود را از آب بیرون نگه می دارند، در جستجوی بی مهرگان در کف حوضچه ها و باتلاق ها هستند.

لک لک یا کفچه نوک نمونه هایی از این نوع پرنده است.

 

پرندگان آبزی

این پرندگان از ماهی هایی که در آب شناورند تغذیه می کنند.پلیکاندر بیشتر موارد، آن ها دارای منقارهای بزرگ و قوی با نوک خمیده یا پشته های سوراخ دار برای جلوگیری از فرار طعمه آن ها هستند.

این گروه شامل پرندگانی مانند آلبوترس است.

در موارد دیگر، مانند پیلیکان، ممکن است یک کیسه انعطاف پذیر در زیر منقار داشته باشند، جایی که می توانند ماهی صید شده را (به همراه مقدار زیادی آب) ذخیره کنند.

 

پرندگان دارای فیلتر تغذیهپرندگان با فیلتر تغذیه

این پرندگان منقارهای پهن و مسطح دارند. در برخی موارد، مانند فلامینگوها، در تهیه غذا از برکه و بستر رودخانه بسیار تخصصی هستند. این منقارها دارای سیستم فیلترینگ هستند که به موجب آن پرنده، آب را خارج می کند و ارگانیسم هایی را که منبع غذایی این پرندگان است، می خورند.

قوها و اردک ها نیز در این گروه قرار دارند.

 

 

پرندگان شهد خوارپرنده شهدخوار

این پرندگان با قرار دادن منقارها در داخل گل ها از شهد آن تغذیه می کنند. آن ها دارای منقارهای باریک و بلند هستند، هرچند شکل منقار بسته به نوع گل هایی که از آن تغذیه می کنند، می تواند متفاوت باشد.

 

نادرترین منقار پرنده در جهان

آنچه که تاکنون مشاهده کردیم ، طبقه بندی کاملاً کلی است که مبتنی بر عادات تغذیه ای گونه‌های مختلف است.

با این حال، همه گونه ها با این طبقه بندی مطابقت ندارند. در حقیقت، برخی از گونه های پرندگان دارای منقار بسیار عجیب و غریب متناسب با کارکردهای خاص هستند که ظاهری بی نظیر و جذاب به آن ها می بخشد.

  • گیلانشاه دارای منقاری است که از بدن آن طولانی تر است. و  از منقار عظیم خود برای تنظیم دمای بدن استفاده می کند.

  • حتی نوعی سهره وجود دارد که دارای دو قسمت منقار خمیده است که در کنار هم قرار نمی گیرند. این به آن ها کمک می کند تا دانه ها را از آناناس استخراج کنند.

 

علاوه بر موارد بیان شده در بالا پرندگان از منقار خود برای فعالیت های دیگری مانند آوازخوانی، پرآرایی و ساختن آشیانه استفاده می كنند.

جمع بندی و کلام آخر

در انواع منقار پرندگان میلیون ها سلول عصبی وجود دارد. این سلول ها باعث می شود که حس لامسه در زمان تغذیه پرندگان بسیار کارآمد باشد. به طور مثال پرندگان کنار آبزی با تجمع اعصاب در نوک منقار خود توانایی پیدا کردن غذا در میان گل و لای ها یا شن و ماسه را یافته اند.

همچنین گفتیم منقار پرندگان درشكل ها، اندازه ها و رنگ های متنوعی دیده می شود. به طور خلاصه انواع منقار پرندگان در نظریه تکامل به این شکل است که مثلاً عقاب ها منقارهایی قوی برای تكه تكه كردن گوشت دارند. باكلان ها منقارهایی نازك و در انتها اندكی خمیده برای صید ماهی دارند. سهره ها و طوطی ها مجهز به منقارهایی قوی و ضخیم برای شكستن دانه ها شده اند. مگس گیرها منقارهایی باریك و نوك تیز برای شكار حشرات دارند و داركوب ها از منقارهایی قوی برای ایجاد حفره در درختان و جستجوی حشرات درون آن ها بهره می برند.