شما تا چه میزان با کرکس پرنده شکاری آشنایی دارید؟ آیا تا به حال کرکس این پرنده شکاری را در طبیعت از نزدیک دیده اید؟ کرکس پرنده شکاری است که دارای بیشترین طول بال در بین هم خانواده های خود است. از بین 23 گونه کرکس در سر تا سر جهان، 5 گونه از آن ها را می توان در ایران مشاهده کرد. پیش تر برای شما مقالاتی از جمله مقابله پرندگان در برابر تغییرات دما ، کلیدهای شناسایی پرندگان و بویایی در پرندگان آورده ایم. در این مطلب قصد داریم شما را با عوامل و عواقب کاهش کرکس ها در سطح جهان بیشتر آشنا کنیم.

کرکس پرنده شکاری

کرکس ها پرنده شکاری محسوب میشوند که دارای بیشترین طول بال در پرندگان شکاری هستند. همچنین کرکس پرنده شکاری ای است که به دلیل سبک تغذیه ی متفاوتشان معمولا دارای گردن لخت و بدون پر هستند. کرکس پرنده شکاری است که به عنوان موفق ترین رفتگران طبیعت محسوب می شوند و طیفی وسیع از خدمات اکولوژیکی اقتصادی را ارائه می دهند. کرکس ها به عنوان رفتگران اجباری طبیعت دارای سازگاری هایی چون ارتفاع پرواز بسیار زیاد و قدرت بینایی و بویایی زیاد و ph  پایین معده هستند. درحال حاضر 61% از کرکس های جهان در خطر انقراض هستند که سریعترین کاهش ها در مناطق غنی آسیا و آفریقا رخ داده است.

عوامل تهدید کننده سلامت و جمعیت کرکس ها

کرکس ها به دلیل تکیه داشتن بر خوردن گوشت مردار و یا زباله ها نسبت به آلاینده ها آسیب پذیری زیادی دارند. همچنین کرکس ها به دلیل تغذیه دسته جمعی ریسک مسمومیت بالایی دارند به گونه ای که یک لاشه ی مسموم میتواند تعداد زیادی کرکس را درگیر کند. دلایل کاهش جمعیت کرکس ها متنوع است و مهم ترین عامل مسمومیت توسط  داروهای غیراستروئیدی و ضد التهابی به ویژه دیفلوفناک استفاده شده در دامداری ها می باشد که موجب انتقال از طریق لاشه دام به کرکس ها میشود و باعث نارسایی کلیه و درنهایت مرگ آنها میشود. در آسیا 95%کرکس ها بدلیل مسمومیت با دیفلوفناک کشته شده اند. استفاده از  این دارو در سال 2006 توسط بسیاری از دولتها ممنوع شده است.

قرار گرفتن این پرنده ها در سطوح تغذیه ای بالا و تجمع کشنده الاینده ها میتواند موجب اختلال در موفقیت تولید مثلی، پاسخ ایمنی بدن و مشکلات فیزیولوژی آنها شود. برخی کشورهای اروپایی چون انگلستان و اسپانیا از طریق مجازات های سخت گیرانه و محدودیت های تولید مواد شیمیایی و افزایش آگاهی مردم و تربیت سگ های شکاری برای تشخیص سموم خاص در مقابل حیات وحش به موفقیت هایی در زمینه حفاظت این گونه ها دست یافته اند. از جمله عوامل دیگر کاهش جمعیت کرکس ها مسمومیت از طریق سرب گلوله های موجود در لاشه ها می باشد که یک تهدید جدی به خصوص برای کرکس کالیفرنیا محسوب میشود. همچنین آزار و اذیت و قربانی شدن کرکس ها در مقابل جهل و خرافات و هوس رانی مردم که معتقد به گسترش بیماری هایی چون سیاه زخم و طاعون توسط کرکس ها به نمایندگی از ارواح شیطانی میدانند از عوامل خطر بقای این گونه است. از دیگر عوامل خطر میتوان به این موارد اشاره کرد:

• تیراندازی و شکار کرکس ها برای قطعاتی از بدن انها که در طب سنتی استفاده میکنند که در افریقا شایع است و هیچ تلاشی برای مقابله با ان صورت نگرفته است.

• برق گرفتگی و برخورد با خطوط برق و توربین های بادی نیز میتواند در این زمنیه سهیم باشد.

• تغییر زیستگاه و کمبود موادغذایی نیز باعث کاهش جمعیت کرکس ها شده است.

پیامدهای ناشی از کاهش جمعیت کرکس ها

کاهش کرکس این پرنده شکاری به عنوان متخصصین حذف مردار در طبیعت می توانند موجب تغییراتی در ترکیب جامعه زیستی شود و نرخ مهار برای گونه های فردی را کاهش دهد. در مناطقی که کرکس ها منقرض شده اند از جمله هند موجب افزایش گونه های فرصت طلب همچون سگهای وحشی و موش ها می شود که این دو گونه هردو مخازن اولیه انتقال بیماری هایی چون هاری و طاعون هستند که در غیاب حضور کرکس ها می تواند نرخ انتقال بیماری های عفونی به حیات وحش و دام را افزایش دهد. مرگ کرکس ها می تواند موجب تسهیل انتقال بیماری ها شود. علاوه بر اثرات زیست محیطی، کاهش جمعیت کرکس ها  موجب اثرات اقتصادی و فرهنگی در جنوب اسیا  شده است. زرتشتیان بر این باور بوده اند که اتش آب هوا و خاک عناصری هستند که باید حفظ شوند و آنها اجساد مردگان خود را در دخمه هایی روی تپه ها و کوهها قرار میدادند که خوراک کرکس ها شود.