بایگانی برچسب برای: زیستگاه

شاهین; سریع ترین موجود کره زمین

شاهین پرنده شکاری به طول۳۴  تا ۵۸ سانتی متر با اسم علمی Falco peregrinus از گسترده ترین پرندگان در جهان می باشد. شاهین پرنده شکاری است که تنوع قابل توجهی در اندازه نسبت به دیگر پرندگان دارد. ضمن اینکه اندازه پرنده ی ماده تا ۲۰% از نر بزرگتر است. میزان هوش در پرندگان موضوعی است که پیش تر به آن پرداخته شده است. در این مقاله صرفا اطلاعاتی در مورد شاهین پرنده شکاری ، سریع ترین موجود زنده کره زمین خواهیم پرداخت. در مطالعه این مقاله با ما همراه باشید.

ویژگی شاهین ها

شاهین سریع ترین موجود زنده کره زمین است. از این پرنده رکورد سرعت 389 کیلومتر بر ساعت در زمان شیرجه به سمت شکار ثبت گردیده است. شاهین به صورت باورنکردنی فرز و سریع است و با شیرجه های تماشایی به شکارش حمله  یا او را تعقیب می کند.

  • چشم های بزرگ این پرنده وسیله ای برای حفاظت از این پرنده در طبیعت است. پلک سوم در این پرندگان شکاری با مرطوب نگه داشتن چشم آنها هنگام پرواز باعث بهتر شدن دید این پرنده می شود.
  • شاهین ها صداهای متفاوتی دارند که شامل صداهای بلند، خشن، پچ پچ های مداوم و صدایی که هنگام ورود مزاحمان استفاده می کنند؛ می شود.
  • سن این پرنده تا حدود ۱۵ الی ۲۰ سال در حیات وحش تخمین زده شده است.

فصل تولید مثل شاهین

  • شاهین ها معمولا تک زی هستند و فقط در فصل تولید مثل است که برای محافظت از قلمرو به همراه جفت خود دیده می شوند.
  • پرواز معاشقه ای قبل از جفت گیری (courtship flight)در شاهین ها شامل حرکات آکروباتیک هوایی، مارپیچی و شیرجه هایی با شیب تند است. پرنده ی نر شکار را در هوا به سمت پرنده ماده می اندازد و پرنده ماده به صورت وارونه شکار را با پنجه هایش می گیرد.
  • فصل تولید مثل شاهین ها نسبت به محل زندگیشان متفاوت است و بستگی به شرایط آب و هوایی و در دسترس بودن طعمه دارد. آنها معمولا از ۱ تا ۶ عدد تخم می گذارند و ۲۹ الی ۳۳ روز طول می کشد که جوجه ها از تخم بیرون بیایند.

تغذیه شاهین شکاری

  • شاهین ها معمولا از پرندگان و همچنین از بسیاری پستانداران مانند خفاش ها و جوندگان مانند جربیل ها و گاهی از حشرات، خزندگان و ماهی ها تغذیه می کنند؛ آنها حتی به پرندگانی در اندازه خود و گاه بزرگتر نیز حمله و آنها را شکار می کنند.

شاهین پرنده شکاری

 

زیستگاه و لانه سازی شاهین ها

  • این پرنده زیستگاه های متفاوتی دارد.از مناطق سرد و خشک و کم باران(tundra) تا بیابان های گرم و مناطق استوایی، از جزایر اقیانوسی تا جنگل ها، تالاب ها، دشت های بی درخت و کوهستان ها و به صورت فزاینده ای در مناطق شهری دیده می شوند، به استثنا قسمت های از حوزه ی رودخانه آمازون،صحرا های آفریقا، بسیاری از جلگه های مرکزی و قطب جنوب که فاقد این پرنده می باشند.
  • آشیانه این پرنده ها در شکاف صخره ها، درخت های تو خالی و گاهی روی زمین می باشد. بعضی نیز از لانه های متروکه ی دیگر پرندگان برای ساختن آشیانه استفاده می کنند.
  • عمدتا ماده ها وظیفه ی ساخت لانه را دارند و لانه ی آنها از خزه، علف و برگ درختان ساخته می شود.

 

برخی نکات دیگر در مورد شاهین ها آن است که  نوک بالایی این پرنده حالت تیغه ای و بریده شده ای دارد که سازگار برای کشتن شکار از طریق قطع ستون فقرات گردن است. همچنین شاهین پرنده شکاری است که  در طبقه بندی IUCN، در مرحله ی LC یا least consern یا کمترین نگرانی قرار دارند؛ ولی به دلیل آن که مورد علاقه قوشبازان و صیادان هستند تحت طیف وسیعی از قوانین ملی و بین المللی محافظت می شوند. لازم به ذکر است نام این پرنده در برخی منابع شاهین و در برخی منابع بحری ذکر گردیده است. منبع این مطلب برای نامگذاری، کتاب راهنمای صحرایی پرندگان، نوشته جمشید منصوری می باشد. مطالبی که در بالا به آن اشاره شد نکات مهمی برای شناخت بیشتر شاهین پرنده شکاری مشهور در سراسر دنیاست.

بال لاکی و مهاجرت به عرصه های جنوبی تر

بال لاکی پرنده ایست از راسته گنجشک سانان که 18 سانتی متر طول دارد و به واسطه ی پرو بال قهوه ای خاکستری، تاج برافراشته، گلوی سیاه و خط چشمی سیاه، که در پس سر به هم می رسند، به آسانی شناخته می شود. در مطالب پیشین با پرندگانی چون دارکوب ، دلیجه کوچک ، هما ، درنای خاکستری ، قمری و ماهی خورک آشنا شدید و در مورد نحوه لانه سازی ، گفتگوی پرندگان با یکدیگر ، تاثیر گرمایش زمین بر پرندگان و کلیدهای شناسایی پرندگان خواندید. در اینجا به معرفی بال لاکی پرنده ای که مهاجر ایران است خواهیم پرداخت.

مهاجرت

امسال با شروع زمستان و آغاز فصل مهاجرت پرندگان، عرصه های جنوبی تر فلات ایران شاهد حضور پرنده ی زیبا و خوش نقش و نگاری بنام بال لاکی بود. گرچه از گذشته نیز گزارش های نادری از حضور این پرنده در ایران وجود دارد اما امسال تنوع مشاهدات و حضور تعداد قابل توجه از این پرنده درنقاط جدید، پرنده نگرهای ایرانی را با سوالات مختلفی در مورد علت مهاجرت این پرنده به عرصه های جنوبی تر روبرو ساخت.

بال لاکی پرنده

بال لاکی پرنده ایست از راسته گنجشک سانان که در سایت کویرها و بیابانهای ایران اینگونه معرفی گردیده است: ” این پرنده ، 18 سانتیمتر طول دارد و به واسطه ی پرو بال قهوه ای خاکستری، تاج برافراشته، گلوی سیاه و خط چشمی سیاه، که در پس سر به هم می رسند، به آسانی شناخته می شود. این پرنده در میان درختان میوه دار، بوته های تمشک، اطراف پرچین ها و توتستان ها به سر می برد. در ایران، به صورت مهاجر و به تعداد اندک، در شمال شرق و جنوب ایران دیده می شود.”

همچنین در دانشنامه پرندگان ایران در مورد پراکنش این پرنده اینگونه نقل گردیده است: ” بال لاکی پرنده ایست که در زمستان به تعداد کم و به‌طور نامنظم بیشتر در شمال ایران به سر می برد ولی در جنوب شرقی ( بلوچستان ) و جنوب غربی هم دیده شده است که با گذشت دو دهه، اطلاع دقیقی از تعداد و وضعیت پراکندگی کنونی آن؛ در این مناطق در دست نیست.”

زیستگاه

نقشه های پراکندگی که در مراجع گوناگون نقل گردیده همگی در مورد حضور این پرنده در نوار میانی نیمکره شمالی متفق القول هستند که از شمال دریای خزر می گذرد، همچنین در مورد حضور بسیار کمرنگ این پرنده در جنلگهای شمال ایران نیز گزارشاتی در دست بوده است. اما امسال مشاهده این پرنده ابتدا در شمال شرقی ایران و به تعداد زیاد سپس ثبت حضور آن در نواحی مرکزی ایران، در شهرستان نایین پناهگاه حیات وحش عباس آباد و همچنین در اردکان یزد و سپس در رشته کوه کرکس در چهل کیلومتری اصفهان امری بی سابقه بود.

متاسفانه فقدان اطلاعات کافی در ایران و عدم انجام تحقیقات علمی در مورد اینگونه پدیده ها امکان اظهار نظرهای قطعی را از کلیه فعالین این حوزه گرفته و باعث شده که بررسی علل اینگونه حوادث در حد حدس و گمان انجام پذیرد.

کلام آخر

بر اساس عرف رایج در بین فعالین محیط زیست، می توان این مهاجرت عجیب و نادر را که همزمان با یکی از سردترین زمستانهای دهه های اخیر هم اتفاق افتاده با تغییرات اقلیمی زمین در ارتباط دانست و همانند بسیاری از حوادث طبیعی خارج از قاعده با دیده شک و تردید به آن نگاه کرد و یا شاید در حالتی واقع بینانه حتی، کج کردن راه مهاجرت از سوی بال لاکی پرنده همانند بسیاری از پدیده های غیر عادی طبیعت در عصر حاضر زنگ خطر دیگری در مورد تغییرات اقلیمی باشد و یا اینکه این مهاجرت انبوه نشانه موفقیت این پرنده ی شگفت انگیز در افزایش جمعیت و تصاحب عرصه های بیشتری از طبیعت و موفقیت او در وفق پذیری با ژئوسیستم های جدید باشد. هیچکس پاسخ دقیق این سوالات را نمیداند.