بایگانی برچسب برای: محیط زیست

ایده ها و اهداف ایبرد (eBird)

به نقل از محمدعلی آقاابراهیمی در اصفهان زیبا

eBird

ایبرد در سال 2002 میلادی با توصیه‌های زیر برای پرنده‌نگرهای سراسر جهان تشکیل شد:
پرندگان بیشـــتری پیـــدا کنیــد و بشناسید.
لیست پرندگان خود، عکس‌ها و صداهای آنها را ثبت و پیگیری کنید.
از آخرین مشاهدات پرنده‌نگرها در سراسر جهان اطلاع پیدا کنید.
به بزرگ‌ترین جامعــــه پرنده‌نگرهــــای جهــان بپیوندید.
در ایجاد علم و کمک به حفاظت از محیط زیست و پرندگان مشارکت کنید.

فعالیت ایبرد

فعالیت ایبرد با این ایده ساده شروع شد که هر پرنده‌نگر دارای دانش و تجربه منحصر به فرد است. هدف اولیه این سازمان این بود که این دانش و تجربه را در قالب چک لیست پرندگان جمع‌آوری کند، آنها را بایگانی کـــرده و به صورت آزادانه و با رویکردی علمی، برای کمـــک به حفاظت از محیط زیست و استفاده در آموزش و پرورش به اشتراک بگذارد.
در عین حال ایبرد ابزارهایی علمی را نیز ایجاد کرد که پرنده‌نگری را لذت‌بخش‌تر و سودمندتر از قبل کرد.

هدف دیگر ایبـــرد ایجاد توانایی در مدیریت فهرست پرندگان مناطق گوناگون، ایجاد آرشیو عکس‌ها و صداهای پرندگان، ارائه نقشه‌های پراکنش پرندگان، اعلام مشاهدات جدید در نقاط جغرافیایی جدید و گردآوری مجموعه عظیمی از اطلاعات به روز و مفید از پرندگان سرتاسر جهان است. ایبرد یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های علمی و اجتماعی مربوط به تنوع زیستی در سراسر جهان است به طوری که هر ساله بیش از یک‌صد میلیون گزارش مشاهده پرندگان توســـط اعضــــای این جامعه از کشـــــورهای مختلف در آن به ثبت می‌رسد.

پروژه‌های مشترک

فعالیت‌های ایبرد شامل پروژه‌های مشترک بـــــا صــــدهــــا سازمان همکار، هزاران نفـــــر از کارشــنـــاســــان منطقــــه‌ای و صــــدهـــا هزار کاربر است. ایبرد توسط آزمایشگاه پرنده‌‌ شناسی دانشگاه کرنل در شهر ایتاکای ایالت نیویورک اداره می‌شود.
داده‌های ایبرد بر اساس مستندات مربوط به پراکنش پرندگان، فراوانی آنها، نحوه‌ استفاده آنها از زیستگاه‌های گوناگون و با استفاده از فهرست‌های تهیه شده توسط کاربران که به تایید کارشناسان منطقه‌ای می‌رسد در یک چهارچوب ساده علمی گردآوری و ارائه می‌شود. پرنده‌نگرهای عضو ایبرد در هر زمان و هر مکانی که مشغول گردش و پرنده‌نگری می‌شوند فهرستی از پرندگان مشاهده شده یا پرندگانی که صدای آنها را می‌شنوند تهیه کرده و در قالب چک لیست برای ایبرد ارسال می‌کنند.

اپلیکیشن eBird

برنامه رایگان تلفن همراه ایبرد به پرنده‌نگرها این امکان را می‌دهد که هنگام حضور در طبیعت فهرست مشاهدات خود را به صورت آفلاین ثبت و ســـپس برای این سازمان ارسال کنند.
همچنین وب‌سایت ایبـــرد، راه‌های بسیاری برای جست‌وجو، تحقیق و پژوهش از طریق گردآوری و ارائه‌ داده های مربوط به پرندگان را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند.

ایبرد شامل شبکه‌ای در سرتاسر جهان است که به طور مستقیم با همکاران و شرکای محلی، ملی و بین المللی خود در رابطه با گردآوری و تایید صحت اطلاعات کاربران همکاری می‌کند. کیفیت و صحت داده‌ها برای ایبرد از اهمیت زیاد و بعضا حیاتی برخوردار است به همین دلیل هنگام ثبت فهرست توسط کاربران، ناظران این سازمان با کمک لیست‌هایی که در اختیار دارند صحت داده‌ها را از نظر تاریخ و منطقه جغرافیایی بررسی می‌کنند. این سیستم بررسی اطلاعات به طور دائم توسط متخصصان پرنده شناس در حال توسعه است.
هنگامی که گزارش‌های غیر معمول از حضور پرندگان یا گزارش‌هایی از تعداد بسیار زیاد پرندگان در منطقه‌ای به ثبت می‌‌رسد کارشناسان منطقه‌ای ایبرد این گزارش‌ها را به طور دقیق بررسی می‌کنند. اطلاعات رسیده به ایبرد در بانک‌های اطلاعاتی امن ذخیره می‌شوند و به صورت روزانه بایگانی می‌شوند و همواره به صورت رایگان برای تمامی محققـــــان در سراســــر جهــــان قابل دسترسی هستند.
این اطلاعات در صدهـــا تصمیم گیری و برنامه ریزی در زمینه حفاظت از پرندگان در خطر انقراض دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد و در هزاران پروژه دانشجویی مورد پژوهش و مطالعه قرار گرفته و برای کمک به اطلاع رسانی در مورد وضعیت پرندگان در سراسر جهان به کار گرفته می‌شود.

ایمن سازی خطوط برق پناهگاه حیات وحش عباس آباد در جهت جلوگیری از مرگ هوبره

در راستای حفاظت از حیات وحش زیستگاه گونه‌ی کمیاب هوبره در پناهگاه حیات وحش عباس آباد اصفهان با نصب ۴۵۰ عدد اسپیرال در طول ۷ کیلومتر از خطوط شبکه توزیع نیروی برق منطقه به منظور حفاظت از از این گونه در برخورد با خطوط برق در حین پرواز، ایمن سازی شد. این طرح از سوی انجمن پرنده شناسان آوای بوم و  شرکت توزیع نیروی برق استان اصفهان، با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان و کمیته حفاظت از پرندگان و شبکه های برق در تاریخ ۹ اسفند سال ۹۷ اجرایی شد.

وضعیت پناهگاه حیات وحش عباس آباد

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از امن ترین و بهترین زیستگاه های محل زندگی هوبره در ایران است. در بخشی از این منطقه که جمعیت قابل توجهی از هوبره در آن زندگی میکنند، سال ها است که دیده میشود این پرنده ی ارزشمند با خطوط توزیع برق برخورد کرده و در اثر جراحت وارده از بین میرود. این در حالی است پناهگاه حیات وحش عباس آباد به دلیل حفاظت بسیار خوب محیطبانان و یاری مردم بومی ساکن در آن زیستگاهی بسیار امن و دور از دسترس شکارچیان بوده و در این شرایط از بین رفتن هوبره ها به دلیل برخورد با خطوط برق، باعث تاسف همگان بود.

از ایده تا اجرای ایمن سازی خطوط انتقال برق

انجمن پرنده شناسان آوای بوم در تابستان ۹۷ پس از آنکه توسط محیطبانان و کارشناسان منطقه عباس آباد نایین متوجه این مشکل گردید، با توجه به رسالت خود که تلاش جهت حفظ بقای پرندگان و زیستگاه های آن است وارد عمل شد. در این راستا در اولین اقدام، آوای بوم با کمیته پرندگان و شبکه های برق که کمیته ای تخصصی در ارتباط با کاهش تعارضات شبکه های انتقال و توزیع برق با پرندگان است وارد مذاکره شد. این کمیته که محل اصلی آن در استان مرکزی و در شهر اراک است،

اطلاعات تخصصی لازم را در اختیار آوای بوم قرار داد. در مرحله ی بعد کارشناسان این انجمن پس از نامه نگاری های لازم وارد مذاکره با شرکت توزیع نیرو برق استان اصفهان شده و با اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز هماهنگی‌های لازم انجام شد و در نهایت شرکت توزیع نیرو برق با اجرا و تامین مالی طرح ایمن سازی خطوط برق عباس آباد جهت جلوگیری از مرگ هوبره ها موافقت نمود.

سرانجام پس از ماه ها تلاش و برنامه ریزی، در تاریخ ۹ اسفند ماه ۹۷، اجرای طرح ایمن سازی توسط شرکت توزیع برق استان اصفهان آغاز گردید و مرحله ی اجرایی طرح در تاریخ ۱۴ اسفند ماه ۹۷ به پایان خواهد رسید. جهت انجام این طرح، ۴۵۰ عدد اسپیرال (ابزار اصلی جهت جلوگیری از برخورد پرندگان با خطوط برق) توسط شرکت توزیع برق استان اصفهان خریداری شد. مجموع طول خطوط ایمن سازی شده در طرح، ۷ کیلومتر است که پس از مشورت کارشناسان انجمن پرنده شناسان آوای بوم با کارشناسان اداره محیط زیست نایین و محیطبانان پناهگاه حیات وحش عباس آباد مشخص و اعلام گردید.

معرفی کوتاه از هوبره

هوبره گونه ای از پرندگان کمیاب در ایران است. این پرنده که برای زندگی خود زیستگاه های بیابانی و کویری را میپسندد، به دلیل شکار بی رویه، خشکسالی در برخی از مناطق و تخریب زیستگاه های محل زندگی اش دچار کاهش جمعیت شده است. هم اکنون برخی از مناطق کشور که دارای امنیت بالا و شرایط زیستگاهی مناسب تری است، محل زندگی آن است. هوبره پرنده ای بزرگ بوده و طول دو سر بال پرنده تا ۱۴۵ سانتی متر نیز میرسد. هوبره تقریبا همه چیز خوار بوده، از انواع حشرات و گیاهان و حتی برخی خزندگان تغذیه میکند.

جهت مشاهده کلیپ تهیه شده از مراحل اجرای کار بر روی این لینک کلیک کنید.

جهت خواندن خاطره ای از چگونگی به سرانجام رسیدن این طرح از زبان مدیرعامل انجمن آوای بوم، بر روی این لینک کلیک کنید.

پرندگان به پارک می آیند

به نقل از سمّیه امین پور در اصفهان زیبا فضای سبز شهری (پارک های شهری) نقش مهمی در تعیین استانداردهای زندگی شهری به عهده دارند و یگانه مناطقی هستند که امکان آرامش شهرنشینان در اوقات فراغت را بدون خارج شدن از شهر فرآهم می‌کنند. وجود حیات وحش ، به ویژه پرندگان در پارک می‌تواند بر جاذبه‌های پارک بیفزاید. پرندگان به دلیل داشتن صدا و زیبایی‌های خاص و منحصر به فرد، می‌توانند عامل محرکی برای جذب شهروندان به پارک‌ها و فضاهای سبز شهری شوند.

پرندگان، گونه‌های غالب جانوری را در بسیاری از فضاهای سبز تشکیل می‌دهند. به همین جهت در ارتباط با موقعیت آب و هوای منطقه و وضعیت پوشش گیاهی در فصول مختلف، پرندگان مهاجر متفاوتی وارد فضای سبز شهری شده یا از آن کوچ می‌کنند و در نتیجه روی اکوسیستم آن منطقه اثر گذاشته یا از آن متأثر می‌شوند. پرندگان بازگو کننده وضعیت اکولوژیکی محیط زیست خود می‌باشند و با داشتن خصوصیاتی چون توانایی زندگی در محیط‌های مختلف، امکان استفاده از مواد غذایی گوناگون و مشاهده آسان آن‌ها، از شاخص‌های مناسب محیطی در شهرها به شمار می‌روند. گونه‌های پرنده موجود در پارک‌ها با کمک به فرآیندها‌ی اکوسیستم مانند گرده افشانی، کنترل حشرات و پراکنش گیاهی، موجب حفظ سلامتی این مناطق می‌شوند.

تأثیر فضای سبز شهری در غنای گونه ای پرندگان

در پارک‌هایی که از نظر مدیریتی در سطح بالاتری قرار دارند، غنای گونه ای به مراتب بیشتر است. تنوع و ساختار پوشش گیاهی، موجب افزایش مواد غذایی و تنوع بیشتر پناهگاه و فرآهم کردن نیازهای آشیانه‌ای می‌شود و در نتیجه تنوع پرندگان نیز بیشتر می‌شود. غنای گونه‌ای پرندگان در مناطق شهری وابسته به اندازه، شکل و پوشش گیاهی موجود است و در پارک‌هایی که دارای فرم‌های رویشی درختی و درختچه‌ای است، در مقایسه با پارک‌هایی که سطوح وسیعی از آن به چمن اختصاص یافته بیشتر است و بنابراین حفاظت از تنوع ساختاری پارک‌ها در حفاظت از پرندگان مؤثر می باشد.

در پارک ها و فضاهای سبز شهری هرچه تنوع گونه‌های گیاهی بیشتر باشد، آشیان‌های بیشتری به وجود می‌آید. گیاهان بلند باعث به وجود آمدن اشکوب‌های مختلف گیاهی و در نتیجه ریزبوم‌های بیشتر می‌شوند و هر چه اشکوب‌بندی پوشش گیاهی بیشتر باشد، پرندگان متنوع‌تری را در خود جای می‌دهند. همچنین وجود چشم اندازهای اکولوژیکی متنوع در جذب پرندگان مختلف مؤثر می‌باشد.
امروزه با اعمال روش‌های مدیریتی صحیح در پارک‌ها و ایجاد امکاناتی مانند نصب دوربین‌هایی برای تماشای پرندگان، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، مستقرکردن ایستگاه‌های پرنده‌نگری، عرضه پوستر و بروشور مربوط به پرندگان محل و… می توان شهروندان را ترغیب به آشنایی بیش‌تر با پرندگان نمود.
گسترش فرهنگ استفاده صحیح از طبیعت سبب حفاظت از گونه های مختلف پرندگان در پارک‌های شهری می‌شود و در عین حال این فعالیت تفریحی موجب تقویت رابطه انسان شهرنشین با طبیعت می‌گردد.

فضای سبز شهری اصفهان

در این خصوص شهر زیبای اصفهان با داشتن فضاهای سبز متنوع شهری، بیش از 160 گونه پرنده را در خود جای داده و بنابراین بستری مناسب برای توسعه فعالیت پرنده‌نگری می‌باشد و در این میان پارک کوهستانی صفه از جمله نقاط بسیار حائز اهمیت است.
این پارک به دلیل واقع شدن در دامنه کوه صفه، تنوع ساختاری مناسبی دارد و به دلیل وجود چشم اندازها و پوشش گیاهی متنوع از جمله پارک‌های مهم شهر محسوب می‌شود و کارشناسان پرنده نگری ، مشاهده بیش از 80 گونه پرنده را در فصول مختلف گزارش داده‌اند. مرکز پرنده نگری اصفهان با استقرار در پارک کوهستانی صفه به عنوان اولین و تنها مرکز تخصصی پرنده نگری کشور با ایجاد شرایط و امکانات مناسب لازم در جهت حفظ تنوع زیستی و در راستای ترویج تفریح و فعالیت پرنده نگری در اسفندماه سال 96 افتتاح گردید و همواره میزبان عموم گردشگران و شهروندان علاقه‌مند می‌باشد.

رابطه پرنده نگری و محیط زیست

اگر شما هم یکی از دغدغه مندان محیط زیست باشید، مطمئناً به راه های حفظ محیط زیست فکر کرده اید. به این که چه فعالیت هایی می تواند در حفظ محیط زیست تأثیرگذار باشد. راه های بسیاری برای حفظ محیط زیست وجود دارد. پرنده نگری یکی از پر طرفدارترین و پر درآمدترین شاخه های اکوتوریسم (طبیعت گردی) در دنیاست؛به طوری که در کشورهای آلمان و انگلستان طرفدارهای پرنده نگری از طرفداران فوتبال بیشترند و پرنده نگری یکی از مهمترین درآمدهای توریسم در برخی کشورها محسوب می شود. پیش تر در مورد نقش پرنده نگری در توسعه پایدار روستایی نوشته ایم. اما به راستی پرنده نگری به حفظ محیط زیست کمکی میکند؟ در این مطلب بهراد فرخنده به بررسی پاسخ این سوال پرداخته است.

لازمه ی حفاظت از هر چیزی،شناخت آن است و حفظ محیط زیست نیز نیاز به شناخت طبیعت و حیات وحش دارد و پرنده نگری شناخت پرندگان و تماشای آنها و گذراندن وقت در طبیعت و انس با آن است.همچنین وجود پرندگان در یک منطقه شاخصی برای شناخت کیفیت محیط زیست آن منطقه می باشد.

در حقیقت پرنده نگری نوعی فرهنگ سازی و بهره برداری پایدار و پر درآمد از طبیعت است که به کمک آن می توان افراد را به تماشای طبیعت و نیز حفظ آن دعوت کرد.

پرنده نگری علاوه بر تماشای پرندگان، به ما کمک می کند تا زیستگاه های مناسب برای پرندگان را بشناسیم و زمانی که زیستگاه های مهم پرندگان را بشناسیم، در حفظ آنها کوشاتر می شویم.

تالاب ها و جوامع محلی

تالاب ها از غنی ترین اکوسیستم های روی زمین هستند که از جهات زیادی من جمله تولید حجم زیادی اکسیژن، تعدیل هوا،زیستگاه حیات وحش و جلوگیری از گرم شدن زمین (گرمایش جهانی) و … با اهمیت هستند. در کنار همه ی اینها تالاب ها از بهترین زیستگاه های پرندگان نیز می باشند و از این رو می توان گفت که بهترین و ساده ترین بهانه برای حفظ تالاب ها، پرنده نگری است.

بهترین حافظان محیط زیست و حیات وحش هر منطقه، جوامع محلی و افراد بومی آن منطقه اند ؛ ولی در اکثر مناطق معمولا جوامع محلی مهمترین تهدید محیط زیست منطقه خود هستند و طبیعت معمولا بیشتر از افراد بومی منطقه ضربه می خورد. اما در چه صورت می توان مردم محلی را به مهم ترین حافظان طبیعت منطقه بدل کرد؟

هنگامی که برای پرنده نگری در تالابی، به روستایی در نزدیکی تالاب می روید،برای مردم منطقه درآمد زایی می کنید؛اجاره ی خانه ی روستایی ها،خوردن غذاهای محلی و خرید از مردم روستا که همه ی اینها علاوه بر درآمد زایی و رونق اقتصادی مردم بومی، آنها را به حفظ تالاب و جلوگیریی از شکار پرندگان تشویق می کند.

مثال موفقی که می توان زد،تالاب کانی برازان در استان آذربایجان غربی است که به عنوان اولین سایت پرنده نگری در ایران شناخته می شود.

تنوع و تراکم پرندگان در این تالاب باعث شد تعداد زیادی پرنده نگر به این تالاب سفر کنند و به اقتصاد مردم روستای قره داغ که در نزدیکی تالاب قرار دارد،کمک کنند. در نتیجه مردم این روستا علاوه بر عدم شکار و تخریب تالاب،به حفظ و احیای آن نیز کمک می کنند.

تالاب میقان

تالاب میقان هم که به واسطه ی جمعیت زمستان گذران ده هزارتایی درنای معمولی در بین پرنده نگران و طبیعت دوستان معروف است نیز از دیگر مثال های موفق در حفظ تالاب هاست.قرار داشتن بلندترین برج پرنده نگری در ایران، وجود جمعیت زمستانگذر درنا و تنوع و تراکم پرندگان در این تالاب نیز پرنده نگران زیادی را از سراسر ایران به این تالاب جذب می کند و در نتیجه به حفظ بیشتر این تالاب کمک بیشتر می شود.

پرنده نگری علاوه بر ایجاد آرامش روحی و انرژی دادن، حفظ محیط زیست را برای انسان در زندگی معنی دار و مهم می کند.از این رو می توان گفت پرنده نگری به حفظ محیط زیست کمک مستقیمی می کند.