هر پرنده نگر یا دوستدار حیات وحش و پرندگانی, از دیدن پلیکان ها به وجد می آید. مگر میشود دیدن پرنده ای که در کارتون های کودکی میدیدیم, در دنیای واقعی هیجان انگیز نباشد؟! پلیکان های ایران را میشناسید؟ چند گونه از این پرنده در دنیا وجود دارد؟ غدای پلیکان ها چه چیزی است؟ در این مطلب با پلیکان پا خکستری (پلیکان خاکستری) و پلیکان سفید آشنا خواهیم شد.

• نام پرنده: پلیکان
• نام علمی: Pelecanus
• تغذیه: گوشتخوار
• طول عمر: 10 تا 25 سال
• سایز پرنده: بدن 150 – 175 cm / طول دو سر بال: 2- 3 m

همه ما پلیکان ها را با کیسه گلوی آنها به یاد می آوریم. کیسه الاستیکی که برای گرفتن ماهی از آن استفاده میکنند. البته هر گونه راه و روش منحصر به فرد خود را دارد.

رفتار و ماهی گیری پلیکان ها

بسیاری از پلیکان ها با شنای گروهی و با همکاری یکدیگر ماهی گیری میکنند.
اغلب؛ کل گروه به صورت U شکل روی سطح آب قرار میگیرند و با زدن بال های خود بر روی آب, ماهی ها را محاصره میکنند و به سمت کم عمق آب میکشانند.
آنگاه به راحتی ماهی ها را وارد کیسه دهانی خود میکنند.
این پرندگان, ماهی ها را در کیسه دهانی خود نگه نمیدارند. بلکه فقط برای ماهی گیری از آن استفاده میکنند و زمانی که ماهی را گرفتند, دهان خود را تخلیه میکنند و با سرعت فقط ماهی را میگیرند و میبلعند.

• پلیکان سفید آمریکایی میتواند تا 3 گالن آب را در دهان خود نگهدارند.
• والدین پلیکان ها منقارخود را باز میکنند و جوجه ها با بردن منقار داخل دهان مادر, غذا میخورند.

این پرندگان از بزرگترین پرندگان آبزی هستند.
8 گونه متفاوت از پلیکان ها در تمام جهان, به جز آنتراکتیکا وجود دارد. کشور ما فقط دو گونه از این پلیکان ها رو میزبانی میکند.

 

پلیکان های ایران

1. پلیکان پا خکستری (پلیکان خاکستری)
2. پلیکان سفید

متوسط طول عمر این پرندگان در طبیعت حدود 10 تا 25 سال است. این عدد در اسارت به 54 سال هم رسیده است.

شناسایی پلیکان ها

دیدن و شناسایی پلیکان ها بسیار راحت است. زیرا تنها پرندگانی هستند که زیر منقار خود کیسه دارند.
از طرفی پلیکان ها جثه بزرگی دارند و پاهای کوچک, به همین دلیل خارج از آب مانند دست و پا چلفتی ها قد برمیدارند.
اما به لطف پنجه های پره دارشان, در آب بسیار قدرتمند حرکت میکنند.

• بزرگترین پلیکان, گونه پا خاکستری است که 1.6 الی 1.8 تر اندازه طول این پرنده است.
• سنگین ترین پلیکان, گونه پلیکان سفید بزرگ است که وزن آن به 9 تا 15 کیلوگرم میرسد.
• از بین 8 گونه در دنیا میتوان از نظر کوچکی, پلیکان قهوه ای را نام برد. این پرنده 1 تا 1.5 متر قد دارد و وزن آن حدود 3.5 کیلوگرم میباشد.
• پلیکان ها بسته به گونه در مکان های مختلف لانه سازی میکنند. اما لانه سازی آنها مانند یک کلونی است. درختان, بوته ها یا حتی روی زمین میتواند مکانی برای لانه سازی این پرندگان باشد. فرآیند لانه سازی را نر و ماده به یک اندازه انجا میدهند.
  در فصل زادآوری کلونی این پرندگان ممکن است شامل بیش از 100 فرد باشد.
• پلیکان های نر از تاکتیک های مختلفی برای جذب ماده استفاده میکنند.
  برخی از نر ها رنگ پرهایشان تغییر میکند و گاها رنگ منقار و کیسه زیر دهانشان نیز تغییر میکند.
• تک همسر سالانه هستند. به این معنا که در فصول جفت گیری همسر جدیدی انتخاب میکنند.
• پلیکان ماده بین 1 تا 3 تخم میگذارد اما اگر شرایط بسیار مناسب باشد, تخم گذاری به 4 تا 5 عدد نیز میرسد.
  همچنین 28 تا 36 روز زمان میبرد تا جوجه ها سر از تخم در آورند.
• اغلب اولین جوجه ای که سر از تخم در می آورد بزرگتر از دیگر خواهر و برادر هایش است. بنابراین در نبرد غدا گرفتن از مادر خود بیشتر از دیگران پیروز میشود. زمانی که جوجه ها بزرگتر میشوند باید خودشان از دهان مادر غذا بردارند.
  در ماه اول والدین این پرندگان تا 30 مرتبه در روز به جوجه های خود غذا دهند.
  6 الی 8 هفته جوجه ها میتوانند بپرند, شنا کنند و تمرین شکار کنند. پلیکان ها در 10 الی 12 هفتگی دیگر در از لانه خارج شده اند اما نه به طور کامل, چراکه به ندرت توسط والدین تغذیه میشوند.
  این پرندگان در سن 3 یا 4 سالگی بالغ میشوند.

تهدید پلیکان ها

پلیکان های ایران یا جهان فرقی ندارد, این پرندگان بسیار بزرگ و سنگین وزن هستند. به همین دلیل به سختی توسط حیوانات دیگر شکار میشوند.
اما پلیکان های آسیب دیده طعمه ای برای پستانداران بزرگ یا حتی سگ و گربه ها هستند.
فراموش نکنید که انسان ها در هر شرایطی میتواند آسیب زا باشند از تخریب محل زندگی این پرندگان تا شکار پلیکان ها برای استفاده از پر ها و گوشت آنها.
در موارد بسیار زیادی پرندگانی مانند کاکایی ها با نوک خود بر سر پلیکان ها ضربه میزنند تا غذای آنها را بدزدند.

بقایای یک فسیل مربوط به 30 میلیون سال پیش شباهت هایی به گونه های امروزی دارد که نشان از قدمت این گونه است.

کلام آخر

تغذیه پلیکان ها چیست؟ زیستگاه پلیکان ها کجاست؟ هر آنچه در مورد پلیکان ها جالب انگیز بود را دراین مطلب برایتان نوشتیم. شما هرزمان که پلیکانی دیدید, میتوانید در اپلیکیشن eBird آنها را ثبت کنید. اگر پرنده نگری کرده اید و پلیکان های ایران را دیده اید از تجربیات خود برای ما بنویسید. در قسمت نظرات این پست هراه شما خواهیم بود.