بایگانی برچسب برای: دریاچه ارومیه

فلامینگو ، پرنده‌ای از خانواده مرغابی‌سانان

آیا می‌دانید فلامینگو نماد چیست ؟ پرندگان موجودات جذابی هستند که به دلیل صدای دلنشین و زیبایی منحصر‌به‌فرد از آوان تاریخ توجه انسان‌ها را به خود جلب کرده‌اند و کمتر کسی پیدا می‌شود که به این خلایق منحصر‌به‌فرد خدا علاقه نداشته باشد. پرندگان در یک طیف وسیع مکانی پراکنده شده‌اند و شما می‌توانید آن‌ها را در شهرها، در همسایگی خودتان، در دریاچه ها و رودها، تالاب‌ها،جنگل و کوه، بسته به گونه مورد‌نظر ببینید. همچنین آن‌ها قابلیت‌هایی دارند که باعث شده تا از سایر جانداران متمایز شوند. قابلیت‌هایی همچون پرواز، آوازخوانی یا مسیریابی مهاجرت‌های طولانی.

اما متاسفانه رابطه غلط انسان با محیط‌زیست و حیات‌وحش دامن‌گیر پرندگان نیز شده است به‌طوری‌که شکار بی‌حد و اندازه پرندگان خوش‌گوشتی همچون تیهو و سایر اقدامات نادرست مانند تخریب زیست‌گاه سبب شده تا امروزه از تنوع گونه‌ای پرندگان کم شده و تعدادی از ارزشمندترین آن‌ها در خطر انقراض قرار بگیرند.

فلامینگو نماد چیست ؟

از بحث کلی پرندگان که بیرون بیاییم در اینجا سعی داریم تا شما را با دانستنی‌هایی درمورد پرنده‌ای به نام فلامینگو از خانواده مرغابی‌سانان آشنا کنیم.

کلمه «فلامینگو» برگرفته از واژه اسپانیایی و لاتین «فلامنکو» به معنی آتش گرفته شده می‌باشد.

حتما شما تاکنون حداقل در باغ‌وحش یا باغ‌پرندگان فلامینگو دیده‌اید؟!! البته که دیدن هیچ حیوانی در باغ وحش نمی‌تواند لذت دیدن آن در طبیعت را داشته باشد و اصولا نگه‌داری جانوران در اسارت کاری ناپسند است و به‌راستی در باغ‌وحش‌ها چه می‌گذرد؟!

خصوصیات و تغذیه فلامینگو

فلامینگو پرنده‌ای است زیبا با پرهای رنگارنگ و پاهای بلند، بال و گردن دراز. فلامینگو منقار بلندی نیز دارد که به‌راحتی به‌وسیله آن ماهی‌ها، حشرات و … را می‌خورد. این پرنده همه‌چیز‌خوار است که از میگوها، پلانکتون، جلبک و موجودات سخت پوست دریاچه‌ها، تغذیه می‌کند و این تنوع غذایی و وجود رنگدانه کاروتنوئید در رژیم غدایی این پرنده باعث شده است تا پرهای رنگانگی مثل شراره های آتش داشته باشند.

پراکندگی زیست‌گاه

فلامینگو دارای ۶ گونه‌ی مختلف است که در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا یافت می‌شوند. جزایرشنی، دریاچه‌های کم‌عمق و باتلاق‌های جنگل‌های حرا از جمله زیستگاه‌‌های این پرنده محسوب می‌شوند. جزایر کارائیب، آمریکای جنوبی تا آفریقا، خاورمیانه و اروپا جایی است که این پرنده‌ها به فراوانی در آن‌جا یافت می‌شوند.

حقایقی جالب درباره فلامینگو

  • فلامینگو‌ها قادر هستند که در آب نیز به زندگی ادامه دهند اما تمایل زیادی به شنا ندارند.
  • با سرعت ۵۶ کیلومتر بر ساعت پرواز می کنند.
  • طول عمر این پرندگان در طبیعت ۲۰ تا ۳۰ سال است اما در اسارت تا  ۵۰ سالگی نیز عمر می‌کنند.
  • طول بال‌های بزرگ پرنده به  1/5 متر نیز می‌رسد که سبب شده تا فلامینگو پرنده‌ای قهار در پرواز کردن باشد.
  • و وزن آن تقریبا 5کیلوگرم است.
  • این پرنده هنگام استراحت بر روی یک پای خود می‌ایستد و هنگام غذاخوردن نفس خود را حبس کرده و مدت‌ها منقار خود را وارونه نگه می‌دارند.
  • جالب است بدانید این پرنده علاقه زیادی به پرآرایی دارد به‌طوری‌که 15 تا 30 درصد از کل روز را به تمیز کردن پرهایش با کمک منقار آغشته به چربی و روغن تولید شده در غدد چربی می‌پردازد.
  • فلامینگوی بزرگ، یکی از گونه‌های بزرگ فلامینگو است که ارتفاع پاهایش بین 75 تا 125 سانتی‌متر است این در حالی‌است‌که قد کوچک‌ترین نژاد فلامینگوها در حدود 90 سانتی‌متر گزارش شده است.
  • فلامینگوها پرندگانی اجتماعی هستند و در گله‌های خیلی بزرگ و میلیونی زندگی می‌کنند اما شکار غیرقانونی و دشمنان طبیعی موجود در محیط‌زیست باعث شده تا این پرنده در معرض انقراض قرار گیرد به‌طوری‌که تنها 30000 بال از فلامینگوی آند در طبیعت وحشی باقی مانده‌است.

جفت‌گیری و جوجه‌آوری فلامینگو

فلامینگوها تک همسر بوده و یکبار در سال تخم می‌گذارند،

رنگ بدن جوجه در ابتدا خاکستری و سفید است اما به‌دلیل رژیم غذایی، در ادامه پرها به رنگ نارنجی، قرمز و صورتی رنگ در میان پرهای سفید رنگ درمی‌آیند.

لانه فلامینگو گلی بوده و در طول سال این پرنده تک همسری فقط یک تخم می‌گذارد که نر و ماده با همکاری هم از آن مراقبت می‌کنند.

پرنده مادر به مدت 5 الی 12 روز جوجه متولد‌شده را با شیری که در پیش معده‌اش تشکیل شده‌است و پروتئین و چربی بالایی هم دارد، تغذیه می‌کند. جوجه دهانش را به منقار مادر می‌چسباند تا این ماده مقوی را که هیچ شباهتی به شیر پستان ندارد، دریافت کند.

وضعیت فلامینگو در ایران

در بخشی از این مقاله به اینکه فلامینگو نماد چیست اشاره نمودیم. حال به بررسی وضعیت فلامینگو در ایران می‌پردازیم. فلامینگو در ایران، در گذشته به‌طور زیاد در دریاچه ارومیه و تالاب میان‌کاله وجود داشت و امروزه نیز در تالاب میان‌کاله، دریاچه ارومیه و باتلاق‌های حرا می‌توانید تعدادی از آن را، که به‌دلیل تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی با کاهش جمعیت روبه‌روشده‌است، مشاهده کنید. اما مسئولیت اجتماعی و انسانی ما در برابر این پرندگان، تلاش در جهت حفاظت بیشتر و حفظ جمعیت‌های باقیمانده است؛ اینکه شکار، این امر غیر انسانی و ناپسند را، به فراموشی سپرده و در کنار عزیزانمان در میان‌کاله و با جان‌گرفتن دوباره دریاچه ارومیه در ارومیه، به تماشای فلامینگوها و محیط‌زیست زیبای خدادادی کشورمان، که حفاظت از آن وظیفه هر ایرانی‌ست، بپردازیم.

پرندگان مهاجر، مهمان‌هایی دوست داشتنی

بسیاری از حیوانات و پرندگان مهاجرت می‌کنند تا از شرایط نامطلوب آب و هوایی و کمبود غذا دور گردند. بعضی از پرندگان مهاجر ، مسافت کوتاهی را طی می‌کنند، درحالی که گونه‌های دیگر پرنده ها هزاران کیلومتر از محل تولید مثل خود دور می‌شوند. مهاجرت مختص پرندگان نبوده و ممکن است در بسیاری از موجودات دیگر مانند پستانداران،ماهی ها و حشرات و.. دیده شوند. گونه‌های زیادی از قبیل خفاشها، بیزونها ،نهنگها، کوسه ها، گوزنها، غازها، دلفینها، مارهای آبی، فیلها، قورباغه ها، شته ها، بلبلها، شاهینها، ماهی ها و بسیاری از گونه های پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجرت می کنند. تخمین زده می شود که هر ساله حدود 50 میلیارد قطعه پرنده در کره زمین مهاجرت می کنند. سفری خسته کننده که با تغییراتی در وزن، رژیم غذایی، فیزیولوژی و رفتار پرندگان همراه است. مهاجرت پرندگان احتمالا پر رمز و راز ترین رفتار این جانداران است. راز مهاجرت پرندگان و دلیل یا دلایل مهاجرت در پرندگان هنوز به طور کامل شناخته نشده است. مشاهده پرندگان مهاجر تالاب های ایران از زیبایی های طبیعت کشور است که از پتانسیل های پرنده نگری در ایران محسوب میگردد. برای پرنده نگری در تالاب های کشور بهتر است در ابتدا دانش خود را در زمینه ی پرندگان ایران و پرنده نگری و مهاجرت پرندگان به ایران در زمستان افزایش دهید.

اشکال مختلف مهاجرت پرندگان :

همه مهاجرت ها در پرندگان از طریق پرواز صورت نمی گیرد، برخی گونه‌ها مانند پنگوئن‌ها ممکن است از طریق شنا کردن یا پیاده روی مهاجرت کنند. برخی پرندگان مهاجر مانند بادخورک‌ ها و اغلب سسک‌ ها شب ها مهاجرت می‌کنند و روزها برای تجدید قوا در محل جدید مشغول تغذیه می شوند. پرندگانی نظیر درناها بطور دسته جمعی و بصورت 8 پرواز میکنند. طولانی ترین مسیر مهاجرت در پرندگان متعلق به پرنده‌ای است به نام پرستوی دریایی قطبی ، این پرنده قهرمان پرواز بوده و هرساله مسافتی حدود 24هزار کیلومتر از قطب شمال تا قطب جنوب را طی می‌کند. رکورد دار بیشترین زمان پیوسته پرواز، بادخورکها هستند آنها ممکن است چند ماه در آسمان درحال پرواز باشند و جایی فرود نیایند.
((گیلانشاه حنایی)) را می توان رکورد‌دار بیشترین مسیر طی شده به طور پیوسته و بدون استراحت بر روی کره زمین دانست.

مسیرهای اصلی مهاجرت پرندگان در ایران در زمستان و بهار :

مهاجرت پرندگان و پرندگان مهاجر و دلایل مهاجرت

حدود 340 گونه از پرندگان ایران مهاجر می‌باشند که حدود 100 گونه از آنها مهاجر عبوری از کشور ما می باشند. در ایران چند مسیر مهاجرتی کلی در پرندگان دیده می شود:

الف) مسیر شمال به جنوب یا مسیر مهاجرت پرندگان از سیبری که توسط بسیاری از گونه های مهاجر هر ساله اتفاق می افتد، نمونه این گونه مهاجر را می‌توان در جغد تالابی دید که هر ساله پاییز به کشور ما آمده و تا مناطق جنوبی کشور پراکنش می یابد.


ب)مسیر شمال شرقی به جنوب غربی، که غالب پرندگان مهاجر ایران را شامل می شود. برخی از این گونه‌ها تا آفریقا پیشروی میکنند. نمونه بارز این گونه مهاجر را در بلبل خالدار، سبزه قبا و بلدرچین و.. مشاهده کرد.


ج)مسیر شمال غربی به جنوب شرقی:که تعداد نسبتاً کمی از گونه های ایران را شامل می‌شود: زرده پر سر سیاه، مگس‌گیر سینه سرخ، زرده پر سر خاکستری

مهمترین زیستگاه های پرندگان مهاجر در ایران :

ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی، پستی ها و بلندیها و شرایط اقلیمی ،تالابهای دائمی و موقت بسیاری دارد. زیستگاههای تالابی از مهمترین زیستگاه های پرندگان مهاجر در جهان هستند در ذیل به چند مورد از بهترین زیستگاههای پرندگان مهاجر در ایران اشاره می‌کنیم:


– پرندگان مهاجر تالاب انزلی:

از مهمترین مناطقی است که بهترین شرایط را برای گذران زمستان پرندگان مهاجر فراهم می‌سازد. تنوع پوشش گیاهی تالاب سبب جلب و جذب پرندگان به سمت تالاب شده و تاکنون حدود 243 گونه پرنده‌ آبزی و خشکی‌زی در این تالاب مشاهده شده است.

مهاجرت پرندگان به تالاب های ایران در زمستان
– مهاجرت پرندگان به تالاب میانکاله:

تالابی با اهمیت بین المللی است که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. هرساله در فصل پاییز این تالاب پذیرای صدها هزار پرنده همچون: فلامینگو، باکلان، قو، پلیکان، مرغابی و عقاب دریایی دم سفید است.

  • پرندگان مهاجر دریاچه ارومیه :

دریاچه ارومیه پذیرای بزرگترین کلونی های تولید مثلی فلامینگو در ایران و پلیکان سفید است. دریاچه ارومیه زیستگاه زمستان گذرانی گروههای آبزی از مرغان آبزی (به ویژه اردكها و مرغان دراز پا) است.از گونه های درمعرض تهدید در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه می توان به باکلان بزرگ، اردک بلوطی، غاز پیشانی سفید کوچک، خروس کولی دشتی، عروس غاز، میش مرغ، اردک مرمری، متای پاسرخ، اردک سرسفید، دلیجه کوچک نام برد.

– پرندگان مهاجر منطقه حفاظت شده حرا :


تاکنون حدود 203 گونه در این منطقه گزارش شده است. این ذخیره‌گاه در سراسر سال برای پرندگان زیستگاه مهمی بوده و از مکانهای مهم زادآوری اگرت ها، حواصیل ها، پرستوها و گلاریول ها، حواصیل هندی، سلیم خرچنگ خوار، اگرت بزرگ، اگرت ساحلی، فلامینگو، سلیم خواران، حواصیل بزرگ، گیلانشاه خالدار، پلیکان پا خاکستری، پلیکان سفید، لک لک سیاه، عروس غاز و پرندگان شکاری مانند عقاب شاهی، بحری و شاهین در فصل تابستان، پاییز و زمستان به شمار می‌رود.

– پرندگان پارک ملی کویر:

مهاجرت پرندگان در ایران

پرندگان مهاجر

پارک ملی کویر دارای اقلیم خشک و بیابانی است و بیشتر بارندگی آن در ماههای آبان تا اردیبهشت صورت می گیرد. هرساله پرندگان مهاجری چون فلامینگو، آنقوت،سرسبز و خوتکا به اب بندهای این منطقه می آیند. پرندگان پارک شامل کبک، تیهو ، زاغ بور، هوبره، انواع گنجشک، سهره، چکاوک، پرستو و انواع پرندگان شکاری از جمله عقاب طلایی، سنقر، سارگپه، شاهین، بحری و دلیجه است. پارک ملی کویر تنها زیستگاه زاغ بور ایرانی است.

جمع بندی: