بادخورک؛ پرنده‌ای که در هوا جفت‌گیری می‌کند؟ در هوا می‌خوابد و تغذیه می‌کند؟ این پرنده را می‌شناسید؟ با رسیدن فصل بهار پرندگان بسیای هستند که به سمت کشور ایران مهاجرت می‌کنند. از روزگاران گذشته تا به امروز پرستوها را نماد رسیدن بهار می‌دانیم. بادخورک‌ها شباهت بسیاری به پرستو دارند و هم‌زمان باهم به آسمان ما میرسند. بنابراین می‌توانیم بادخورک‌ها را نیز نوید دهندگان بهار بدانیم. در این مطلب در مورد بادخورک‌های ایران و جهان گفته شده‌است. با دنیای شگفت‌انگیز این پرنده منحصربه فرد آشنا شوید.

بادخورک‌ها چگونه پرندگانی هستند؟

بادخورک پرنده‌ای منحصربه‌فرد با خصوصیاتی حیرت‌انگیز است. شاید جذاب‌ترین خصوصیت بادخورک‌ ها، سبک زندگی عمدتاً درحال پرواز آنها باشد. بادخورک‌ ها می‌خورند، می‌خوابند و حتی جفت‌گیری می‌کنند در حالی که با سرعتی سرسام‌آور در هوا در حال پرواز هستند.

آنها به طور شگفت‌انگیزی، از زمان بلند شدن از لانه خود در اروپا و آسیا تا زمان بازگشت دوباره در سال بعد بر روی زمین نمی‌نشینند. بادخورک‌ ها مانند ماهی اما همیشه در هوا هستند و زندگی خود را روی بال‌هایشان می‌گذرانند.

قبلا در مطلب سیزده حقیقت جالب در مورد بادخورک ها با برخی خصوصیات این پرندگان آشنا شدیم. در این مطلب با ابعاد وسیع‌تری از زندگی اسرارآمیز این پرندگان آشنا میشویم.

 

---

نگارنده مقاله: محمدعلی آقاابراهیمی

«تمام مطالب منتشر شده در وبلاگ آوای بوم نشان دهنده نظرات نویسنده مطلب بوده و لزوما دیدگاه‌های انجمن را منعکس نمی‌کند.»

---

پرواز بادخورک‌ها

تعداد کمی از پرندگان سرعت بیشتری نسبت به بادخورک‌ها دارند. بادخورک‌ها می‌توانند با سرعتی بیش از 110 کیلومتر در ساعت پرواز کنند. که معادل 30 متر در ثانیه است! برای رسیدن به این سرعت‌های بالا، بادخورک‌ها از جریان‌های باد هم استفاده می‌کنند.
بادخورک‌ها بطور معمول هر سال چیزی در حدود 200000 کیلومتر مسافت را پرواز می‌کنند. یک بادخورک در طول عمرش در حدود 3 میلیون کیلومتر پرواز می‌کند یعنی معادل 4 سفر رفت و برگشت به ماه.
بادخورک‌های حلقه‌دار بریتانیایی در حوضه کنگو، مالاوی، تانزانیا، زیمبابوه، موزامبیک و آفریقای جنوبی دیده شده‌اند. هنوز مشخص نیست که این پرندگان از چه مسیرهایی برای رفت و برگشت به مناطق زمستانی خود استفاده می‌کنند.
اینکه بادخورک‌ها تقریباً تمام عمر خود را در هوا می‌گذرانند از آنان هوانوردان عالی ساخته است. یک بادخورک جوان که در 31 ژوئیه از آکسفورد به پرواز درآمده بود، در 3 اوت در مادرید کشته شد یعنی 1300 کیلومتر را تنها در سه روز طی کرده بود. بادخورک‌های جوان دو یا سه سال اول زندگی خود را قبل از لانه‌سازی در پرواز مداوم سپری می‌کنند.
بادخورک‌های مولد نیز زمانی که اقدام به تغذیه جوجه‌ها می‌کنند به طور معمول مسافت‌های زیادی را برای تغذیه طی می‌کنند. در یک مورد یک بادخورک مولد بریتانیایی بر فراز آلمان پیدا شده است.
آنها برای تغذیه در سطح پایین پرواز می‌کنند و حشرات در حال پرواز را صید می‌کنند اما تا ارتفاع کمتر از 3000 متر براحتی در حال پرواز دیده می‌شوند. آنها اگر نیاز داشته باشند می‌توانند دو برابر این ارتفاع پرواز کنند. مهاجرت آنها در ارتفاع 5700 متری بر فراز بخش‌هایی از هیمالیا مشاهده شده است.
بادخورک‌ها به دلیل سرعت بالایی که در پرواز دارند دشمنان طبیعی بسیار کمی دارند و تنها یک پرنده است که از سرعت کافی برای شکار آنان در حال پرواز برخوردار است و آن شاهین بحری است.

لانه‌سازی بادخورک‌ها

لانه‌ی بادخورک‌ها همیشه بر بلندی ساخته می‌شود بطوریکه هنگام ورود به لانه خود را به داخل آن می‌اندازند و هنگام خروج هم به بیرون غلطیده و به پرواز درمی‌آیند.
در قدیم بادخورک‌ها در سوراخ‌هایی بر بالای درختان لانه می‌کردند اما با گسترش شهرنشینی و تجمع انسان در کنار رودها و دریاها بادخورک‌ها سبک لانه‌سازی خود را به مرور تغییر داده و به ساخت لانه در ساختمان‌ها روی آوردند.
امروزه لانه‌سازی بادخورک‌ها در درختان را تنها در کاج‌های قدیمی در مناطق محدودی از جنگل‌های اسکاتلند می‌توان مشاهده نمود و تقریباً همه‌ی بادخورک‌ها زیر بام ساختمان‌های قدیمی لانه می‌سازند.
بادخورک‌ها بر خلاف سایر پرندگان که اطراف لانه خود را به هم می‌ریزند بسیار تمیز هستند آنها بطور مرتب داخل لانه و اطراف جوجه‌ها را تمیز می‌کنند و فضله‌ای از خود و جوجه‌ها به جا نمی‌گذارند.

زادآوری بادخورک‌ها

بادخورک‌ها پرندگانی با عمر طولانی هستند به همین دلیل فقط دو یا سه تخم در یک دوره می‌گذارند و تنها سعی می‌کنند یک جوجه در سال پرورش دهند.

این پرندگان تک‌همسر هستند و جفت‌ها در سال‌های متوالی با هم تولید مثل می‌کنند. هیچکس نمی‌داند که آیا جفت‌ها در خارج از فصل تولید مثل نیز با یکدیگر در تماس هستند یا خیر.

تشخیص جنسیت بادخورک‌ها غیرممکن است، حتی زمانی که پرنده در دست باشد.

از آنجا که آنها کاملاً به طعمه‌های موجود در هوا وابسته‌اند، در فصل تولید مثل در مقابل آب و هوای بد آسیب‌پذیر می‌شوند، زمانی که ناملایمات جوی باعث کمبود غذا و اغلب منجر به مرگ جوجه‌ها از گرسنگی می‌شود.

تغذیه بادخورک‌ها

بادخورک‌ها تنوع غذایی گسترده‌ای دارند. آنها بیش از 300 گونه حشره و عنکبوت در لیست غذایی خود دارند. زندگی همیشه در پرواز از آنان موجوداتی همیشه گرسنه می‌سازد.
بادخورک‌ها شکارچیان کارآمدی هم هستند بطوریکه در هنگام شکار در هر 6 ثانیه یک حشره شکار می‌کنند. آنها در هر روز بیش از 20000 حشره می‌خورند.
بادخورک‌ها هنگام پروازهای بی‌وقفه، حشرات صید شده را در توده‌هایی در گلوی خود ذخیره میکنند که گنجایش 300 تا 500 حشره را داراست و هر جوجه در آشیانه هر روز حدود 20 عدد از این توده‌های فشرده حشره را می‌خورد.

آناتومی بادخورک‌ها

بر خلاف تصور معمول بادخورک‌ها از خانواده پرستوها و چلچله‌ها نیستند آنها نزدیکترین روابط ژنتیکی را با مرغ مگس‌خوار دارند.
این پرندگان دارای عمر طولانی هستند و پیرترین بادخورک شناخته شده 21 سال زندگی کرده است.
مطالعات جدید نشان داده که بادخورک‌ها در خواب هنگام پرواز نیمی از مغز خود را خاموش می‌کنند تا به استراحت بپردازد. آنها در ارتفاع 3 کیلومتری از سطح زمین چرت می‌زنند.
بادخورک‌ها پاهای کوچکی دارند که با سبک زندگی هوایی آنها سازگار است. بادخورک‌های بالغ اغلب به سختی می‌توانند از یک سطح صاف بلند شوند، اگرچه به ندرت مجبور به انجام این کار می‌شوند.

بادخورک‌های جوان برای بلند شدن از سطح زمین با مشکلاتی روبرو هستند که همگی به ساختار پاهای کوچک آنها مربوط است.
بادخورک‌‌ها چشمان بزرگی دارند که با مژه‌های بلندی احاطه شده‌است. چشمان آنها طوری تکامل یافته تا بینایی آنان را در هنگام پروازهای طولانی مدت و پرسرعت محافظت کند. همچنین آنها را در یافتن حشرات در حال پرواز بخوبی یاری می‌کند.

بادخورک‌‌ها حیوان خانگی(انگل اختصاصی) مخصوص به خود را دارند، نوعی شپش فاقد پرواز که در پشت بادخورک‌ها همیشه در حال خزیدن است و به طرز عجیبی، اگرچه از خون بادخورک‌‌ها تغذیه می‌کند اما به نظر نمی‌رسد حضور آنها تأثیر منفی بر سلامت پرنده داشته باشد.
بادخورک‌ها برای مدت طولانی بر روی زمین زندگی کرده‌اند. قدیمی‌ترین فسیل بادخورک که در آلمان یافت شده متعلق به بادخورکی است که 49 میلیون سال قبل بر روی زمین می‌زیسته.

از آنجایی که بادخورک‌ها هرگز روی زمین فرود نمی‌آیند، و بسیار سریع هستند، مطالعه آنها بسیار سخت است. هنوز واقعیت‌های بسیاری وجود دارد که ما در مورد آنها نمی‌دانیم، و آنها را به یک پرنده اسرارآمیز واقعی تبدیل می‌کند.

بادخورک‌های جهان

بادخورک‌ها پرندگانی عموما مهاجر هستند که در برخی گونه‌ها مسافت‌هایی محدود به مرزهای یک کشور و در سایر گونه‌ها مهاجرت‌های بین‌قاره‌ای انجام می‌دهند.
تاکنون تعداد 113 گونه بادخورک در سراسر جهان شناسایی شده‌اند که بیشتر در مناطق نسبتا گرم زمین زندگی و مهاجرت می‌کنند و تنها چند گونه‌ی محدود از این پرندگان در مناطق شمالی اروپا و آسیا و کانادا گزارش شده‌اند.
اقلیم مورد علاقه‌ی بادخورک‌ها معمولا جزایر میانی و سواحل کنار اقیانوس‌ها و دریاها است و مهاجرت آنان نیز معمولا در مسیرهای نزدیک به اقیانوس‌ها انجام می‌پذیرد. این علاقه بادخورک‌ها جمعیت عظیمی از این پرندگان را در جزایر کوچک و بزرگ جهان گرد هم آورده است.

پراکندگی بادخورک‌ها

بیشترین تنوع گونه‌ بادخورک‌ها در آمریکای جنوبی و سرزمین‌های حدفاصل آمریکای جنوبی و شمالی دیده می‌شوند. در مورد سایر گونه‌ها نیز بیشترین تنوع گونه در جزایر جنوب شرق آسیا حضور دارند.
تعداد اندکی از گونه‌های بادخورک‌ها در جمعیت‌های بسیار بزرگ در مسیر اروپا و آسیا تا جنوب آفریقا مهاجرت می‌کنند. این گونه‌‌ها در جنوب آفریقا زمستان‌گذرانی و در اروپا و آسیا در بهار و تابستان زادآوری می‌کنند.
تعداد قابل توجهی از گونه‌های بادخورک‌ها در سرزمین‌هایی محدود در جزایر میانی و یا سواحل اقیانوس‌ها در جنوب شرق آسیا و غرب آفریقا و همینطور در برخی مناطق آمریکای جنوبی بصورت بوم‌زاد حضور دارند.
بطور مثال گینه‌نو و ماداگاسکار هرکدام به تنهایی دو گونه بادخورک بوم‌زاد دارند. همچنین اندونزی دو گونه بوم‌زاد به تنهایی و دو گونه بوم‌زاد بطور مشترک با جزایر شمالی خود یعنی فیلیپین دارد.
برونئی، جزایر کریسمس، هند، سنگاپور و مالزی هر کدام گونه‌ای بوم‌زاد از بادخورک‌ها را میزبانی می‌کنند. همین وضعیت در کشورهای شمال آمریکای جنوبی و در جزایر حدفاصل شمال و جنوب نیز تکرار گردیده است.
سرزمین‌های استوایی با شرایط اقلیمی خاص خود میزبان جمعیت بزرگی از انواع بادخورک‌ها هستند که در مسیر شمال به جنوب و بالعکس زندگی و مهاجرت می‌کنند.

بادخورک‌های ایران

از بین 113 گونه بادخورک شناخته شده‌ی جهان، تاکنون تعداد 4 گونه در ایران دیده و گزارش شده‌اند:

1. بادخورک کوهی    نام انگلیسی   Alpine Swift      نام علمی Apus melba
2. بادخورک معمولی نام انگلیسی   Common Swift  نام علمی Apus apus
3. بادخورک دودی    نام انگلیسی   Pallid Swift        نام علمی Apus pallidus
4. بادخورک کوچک   نام انگلیسی   Little Swift        نام علمی Apus affinis

• بادخورک‌های کوهی در سراسر اروپا، آفریقا و جنوب آسیا حضور دارند. آنها بیشتر در نواحی کوهستانی دیده می‌شوند و در ایران بیشترین گزارش مشاهده این گونه در امتداد رشته کوه‌های البرز و زاگرس به ثبت رسیده است.
• بادخورک‌های معمولی نیز همانند بادخورک کوهی در سراسر اروپا، آفریقا و آسیا دیده می‌شوند. این گونه از بادخورک‌ها در مناطق وسیع‌تری از قاره آسیا و اروپا با اقلیم‌های متنوع حضور دارند و در مناطق سردتر شمال اروپا و روسیه هم گزارش شده‌اند.
• بادخورک‌های دودی در مناطق محدودتری از اروپا، آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند. بیشترین تجمع این گونه در سواحل شمال و جنوب دریای مدیترانه دیده می‌شود. حضور این گونه در آفریقا و آسیا چندان گسترش نمی‌یابد. در ایران بیشترین گزارش حضور این گونه در سواحل جنوب و جنوب غرب ایران است اما گزارشات انگشت‌شماری نیز از مرکز و سواحل شمال ایران به ثبت رسیده است.
• بادخورک کوچک همانند سه گونه‌ی فوق‌الذکر تنها در آسیا، آفریقا و اروپا حضور دارد اما نقشه‌ی پراکنش این گونه با بقیه متفاوت است. بیشترین جمعیت این گونه در هند و آفریقا حضور دارند و در مسیر بین این دو محدوده یعنی در خاورمیانه نیز جمعیت‌های کوچکی از این گونه گزارش می‌شود. همچنین گزارش‌های محدودی نیز از حضور بادخورک کوچک در سواحل غرب اروپا وجود دارد.

زمان‌بندی مهاجرت بادخورک‌ها

بادخورک‌های ایران مهاجر هستند و هر سال هزاران کیلومتر به آفریقای مرکزی و جنوبی پرواز می‌کنند و در آنجا وقت خود را با تغذیه در ارتفاعات بالای دشت‌های سرسبز سپری می‌کنند. بادخورک‌ها تنها چند ماه در اروپا و آسیا می‌مانند، جایی که لانه‌سازی و تولید مثل می‌کنند، و سپس دوباره به مکان‌های تغذیه خود در جنوب باز می‌گردند.
بادخورک‌ها از اوایل اسفندماه در حال مهاجرت دیده می‌شوند که برای رسیدن به مقصدهای نهایی و آغاز دوره زادآوری حدود 2 ماه در راه هستند.
از حدود 10 اردیبهشت پرندگان بالغ که بیش از 4 سال سن دارند مستقیما به محل لانه سازی خود که در سال‌های گذشته اشغال کرده بودند می‌رسند و در لانه می‌خوابند و استراحت می‌کنند تا از ضعف ناشی از سفر طولانی خود بهبود یابند و منتظر رسیدن شریک زندگی خود می‌مانند.

روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه معمولا صرف تعمیر لانه می‌شود. اگرچه لانه بادخورک‌ها چندان پیچیده نیست اما با گذشت زمان تخریب شده و نیاز به بازسازی دارد بنابراین بادخورک‌ها هرگونه موادی که در هوا بتوانند پیدا کنند از جمله پر، علف‌های خشک و دانه‌های موجود در هوا را می‌گیرند و به بزاق خود آغشته کرده و به شکل چسب به لانه می‌برند.
در ابتدای خردادماه با ورود بادخورک‌های بیشتر، پرندگان جوان هم که معمولا بین یک تا سه سال سن دارند از راه می‌رسند. اینها پرندگانی هستند که هنوز مکانی برای آشیانه سازی خود انتخاب نکرده‌اند.

در همین زمان بزرگسالان شروع به تخم گذاری می‌کنند و معمولا در فاصله چند روز 2 یا 3 تخم می‌گذارند. بادخورک‌ها پرندگان فداکاری هستند بطوری که حتی چند ثانیه‌ای که برای تعویض نوبت‌ها طول می‌کشد، تمایلی به ترک تخم‌ها نشان نمی‌دهند و حتی گاهی اوقات مجبور می‌شوند یکدیگر را از لانه بیرون کنند. جوجه‌ها حدود 18 روز طول می‌کشد تا از تخم خارج شوند.
از اواخر خردادماه تخم‌ها جوجه می‌شوند و جوجه‌های برهنه و کور توسط هر دو والدین تغذیه می‌شوند. در این زمان بادخورک‌ها برای یافتن مکان‌های غذایی غنی بی‌وقفه پرواز می‌کنند و در سرزمین‌های وسیعی پرسه می‌زنند.

اگر شرایط آب و هوایی نامناسب باعث تاخیر والدین در بازگشت به لانه شود، جوجه بادخورک‌ها این قابلیت را دارند تا برای چند روز بخوابند و سوخت‌ساز بدن و رشد خود را کند کنند.
پرندگان جوانی که زاد و ولد نمی‌کنند اکنون شانس خود را برای یافتن لانه‌های خالی امتحان می‌کنند. آنها در کنار لانه‌ها پرواز می‌کنند و بال‌های خود را به آن می‌کوبند تا بررسی کنند که آیا این لانه اشغال شده است یا خیر. این حرکت منجر به عکس‌العمل بادخورک‌های مقیم در لانه‌ها گردیده و گاه و بیگاه درگیری‌هایی را بوجود می‌آورد که همراه با سروصدای زیادی نیز هست.
در این دوره پرندگان مولد در لانه می‌خوابند، اما افراد غیرمولد در حال پرواز می‌خوابند در حالی که در ارتفاع 2000 تا 3000 متری از سطح زمین در حرکت هستند.

پایان تیرماه کم‌کم زمان ترک لانه توسط جوجه‌ها فرامی‌رسد. جوجه‌ها در حالی که چند روز آخر را در لانه سپری می‌کنند، بال‌های خود را با تمرینات فشرده و مداوم تقویت می‌کنند. از سوی دیگر والدین، آنها را تحت رژیم غذایی قرار می‌دهند، زیرا وزن آنها باید به کمتر از 45 گرم کاهش یابد تا بتوانند پرواز کنند.
در حالیکه ذخایر چربی به عضله تبدیل می‌شود، جوجه‌ها زمان زیادی را با اشتیاق به بیرون از لانه به آسمان خیره می‌شوند و رویای روزهای سراسر پرواز را در سر می‌پرورانند.

اکنون بزرگسالان شروع به ترک لانه‌ها می‌کنند تا سفر طولانی بازگشت به آفریقا را آغاز کنند. تا قبل از نیمه‌ی مردادماه جوجه‌ها در نهایت، هنگامی که در سن 6 تا 8 هفتگی هستند، تصمیم می‌گیرند والدین را دنبال کنند. هنگامی که آنها خود را از لانه به بیرون پرتاب می‌کنند، گروه‌های بزرگی تشکیل می‌دهند و به سمت جنوب حرکت می‌کنند.
سرانجام بادخورک‌ها ناپدید می‌شوند و دیگر تا فصل زادآوری بعدی در سال بعد که مجددا این چرخه را آغاز کنند دیده نمی‌شوند.

خطرات و تهدیدها برای زندگی بادخورک‌ها

فقدان آشیانه

تا چند دهه‌ی قبل بادخورک‌های معمولی به دلیل تمایل به لانه‌سازی در ساختمان‌ها به عنوان نمادهای طبیعی حاضر در زندگی شهری دیده می‌شدند. متأسفانه، این روزها بسیاری از این پرندگان در تلاش برای یافتن مکان‌های مناسب برای لانه ناکام می‌مانند، زیرا ساختمان‌ها به طور فزاینده‌ای در حال تخریب و بازسازی هستند.
قرن‌ها بود که ساختمان‌های ما فضاهای زیادی در گوشه و کنار خود داشتند که برای لانه‌گزینی و تولید مثل بادخورک‌ها مناسب بود، اما اکنون معماری مدرن سقف‌ها و سایبان‌های ساختمان‌ها را بیش از حد غیرقابل نفوذ کرده است.

تخمین زده می‌شود که کمتر از 1٪ ساختمان‌های مدرن قادر به میزبانی لانه‌های بادخورک‌ها هستند. علاوه بر این، ساختمان‌های قدیمی مرتباً خراب می‌شوند تا جا برای ساختمان‌های جدید باز شود، به این معنی که بادخورک‌هایی که از سفرهای طولانی خود برمی‌گردند، متوجه می‌شوند که بی‌خانمان شده‌اند.

نتیجه مطالعات گسترده در بریتانیا نشان داده که بادخورک‌ها غالبا در برخی ساختمان‌های ساخته شده تا قبل از سال 1944 موفق به لانه‌سازی و زادآوری می‌شوند.

در حالی که تنها 10درصد از ساختمان‌های ساخته شده تا سال 1919 میزبان این پرندگان بودند در دوران بین جنگ‌های جهانی این رقم به 7درصد کاهش یافت سپس در دوران پس از سال 1944 به 1.4درصد رسید و به احتمال فراوان در ابتدای قرن بیست و یکم این رقم به صفر رسیده است.
جمعیت بادخورک‌ها در چندین منطقه در سراسر اروپا و آسیا به شدت در حال کاهش است. در بریتانیا، بادخورک‌های معمولی در فهرست گونه‌های در معرض خطر انقراض فهرست شده‌اند، زیرا جمعیت آنها در 20 سال گذشته به نصف کاهش یافته است.
اما خبر خوب این است که راه‌هایی برای کمک به بادخورک‌ها وجود دارد. هم‌اکنون سازمان‌های بسیاری که در عرصه حفاظت از طبیعت فعالیت دارند در سرتاسر جهان در حال افزایش آگاهی در مورد وضعیت اسفناک بادخورک‌ها هستند و چندین راه‌حل عملی ارائه داده‌اند.
یکی از ساده‌ترین تغییراتی که می‌توانیم به‌عنوان صاحبان املاک و یا سازنده و معمار ساختمان‌ها انجام دهیم، این است که جعبه‌های آشیانه مناسب برای بادخورک‌ها را در طراحی ساختمان‌های خود بگنجانیم.
این لانه‌ها حداکثر به اندازه‌ی یک جعبه کفش هستند و می‌توان براحتی آنها را در داخل دیوارها نصب کرده و یا به بیرون خانه متصل نمود. این لانه‌ها ارزان و بادوام هستند و بدون نگرانی در مورد ایجاد ناامنی برای پرنده و جوجه‌ها، محلی را برای زادآوری در اختیار بادخورک‌ها قرار می‌دهند.

فقدان آب‌

یک تهدید بزرگ برای بادخورک‌ها خشک شدن رودخانه‌ها و سایر منابع آب شیرین مثل تالاب‌ها و آبگیرها است. بادخورک‌ها در حال پرواز آب می‌خورند و برای اینکه منقار کوچک‌شان را به سطح آب برسانند نیاز به آب‌های سطحی وسیعی مثل رودخانه‌ها و تالاب‌ها دارند تا در طول چندین متر پرواز مقدار مناسبی آب وارد منقار خود کرده و مجددا اوج بگیرند.
متاسفانه شهرنشینی گسترده و افسارگسیخته‌ی انسان که در برخی سرزمین‌ها منجر به خشکی رودخانه‌ها و تالاب‌ها گردیده و از طرف دیگر توسعه ناپایدار کشاورزی که همزمان با مصرف بی‌رویه آب، تمامی آب‌های سطحی را وارد لوله‌های زیرزمینی نموده، آسیب جبران ناپذیری به جمعیت بزرگی از بادخورک‌ها وارد کرده است.
برای رفع این تهدید مسئولان شهری باید تدابیری اتخاذ کنند تا آب‌های مورد مصرف در پارک‌ها و فضاهای سبز شهر بر روی سطح زمین و در استخرهای بزرگ در نقاط مختلف شهر در دسترس پرندگان و بخصوص بادخورک‌ها نیز قرار بگیرد.

هم‌اکنون بادخورک‌های بسیاری در بهار به شهر اصفهان کوچ می‌کنند و در ساختمان‌های قدیمی میدان نقش‌جهان لانه‌سازی و زادآوری می‌کنند و استخر بزرگی که در مرکز میدان واقع شده و بطور معمول آب دارد، آب مورد نیاز بادخورک‌ها را در آن منطقه تامین می‌کند.
این الگو باید در اکثر نقاط شهرها که بافت قدیمی‌تری داشته و از دوران قدیم میزبان بادخورک‌ها بوده در نظر گرفته شده و تکرار شود.

فقدان غذا

توسعه ناپایدار کشاورزی که غالبا فاقد استانداردهای لازم برای حفاظت از محیط زیست است، مجوز استفاده از هر وسیله‌ای را برای ازدیاد محصول ایجاد کرده است. این روزها استفاده از سموم و آفت‌کش‌ها به شکل لجام گسیخته‌ای توسط افراد مختلف با هر سطح دانش و تجربه‌ به سکه‌ی رایج کشاورزی تبدیل شده است.
استفاده‌ی بی‌قیدوشرط از سموم و بکارگیری روش‌های خصمانه‌ی کشاورزی جمعیت‌های بزرگی از حشرات بومی و سودمند را که تنها غذای بادخورک‌ها هستند از بین برده است.

اخیرا در مناطق بکر اطراف شهر دیده شده که پیمانکاران شهرداری در مسیر عبور کوهنوردان اقدام به استفاده از سموم علف‌کش می‌کردند و تنها برای عقد یک قرارداد و کسب مقادیری پول بدون هیچ هدف و تاثیر مثبتی مقادیر زیادی سم را وارد چرخه حیات کرده و گیاهان بومی و خودرو را که هزاران سال در آن مناطق رویش می‌یافتند، از بین می‌بردند.

چرخه‌ی “گیاهان بومی، حشرات و پرندگان” متاثر از استفاده از سموم کشاورزی رو به نابودی گذاشته زیرا از بین بردن گیاهان بومی که محل رشد حشرات هستند و جایگزین کردن گیاهان غیربومی که خود لزوم استفاده از سموم را به همراه دارد، زندگی تمامی جانداران روی زمین را با دشواری‌های فراوانی روبرو ساخته است.

مجموع این شرایط برای بادخورک‌ها با آن زندگی منحصر به فرد که هیچ جایگزینی برای تغذیه و ادامه حیات ندارند، شرایط بسیار خطیر و دشواری ساخته است. متاسفانه اینگونه به نظر می‌رسد که هیچ راه حل محتملی برای این مشکل حتی در آینده‌ی بلند مدت هم وجود ندارد.

 

منابع

https://ebird.org/home

https://swifts.be
https://www.swift-conservation.org
https://www.swiftconservation.ie
http://falciotnegre.com/project/grounded-swift
https://www.livingwithbirds.com/tweetapedia/21-facts-on-swift