نوروز و پرنده‌نگری
نوروز در پیش است و بهار دلنشین کم‌کم از راه میرسد. طبیعت گردی نوروز پیشنهاد هیجان انگیزی است که پیش بینی می شود افراد بسیاری از آن استقبال کنند. پرنده نگری یکی از شاخه های این فعالیت است که در دنیا طرفداران خاص خود را دارد. پیش تر به بیان تاریخچه ای از پرنده نگری پرداخته ایم. همچنین نمی توان از تأثیر پرنده نگری بر سلامت روان و اثرات پرنده نگری بر کودکان چشم پوشی کرد. با توجه به نزدیکی تعطیلات نوروز و مناسب بودن زمان، تصمیم گرفتیم که این مطلب را به طبیعت گردی نوروز و به طور ویژه پرنده نگری اختصاص دهیم.
پرندگان در بهار
این فصل زیبا و سرسبز همانطور که طبیعت از خواب بیدار می‌شود و حیات به طرز شگفت‌انگیزی شکوفا می‌گردد، پرشورترین فصل حیات پرندگان را در طول سال رقم می‌زند. پرندگان در سراسر زمین در آغاز بهار آشیانه‌های خود را ساخته و به دنبال جفت می گردند. بسیاری از آنان در پایان زمستان دست به مهاجرت‌های بزرگی می‌زنند تا به مناطقی برسند که اقلیم و آب‌وهوای مناسب را برای زادآوری داشته و منابع غذایی کافی برای بزرگ کردن جوجه‌هایشان را در اختیارشان قرار دهد.
برخی دیگر در سرزمین‌های خود برای همیشه باقی می‌مانند و آنها نیز در بهار رفتارهای شورانگیز جفت‌یابی و زادآوری را از خود بروز می‌دهند. اغلب پرندگان دارای دو نوع پوشش در طول سال هستند، پوششی برای بهار و پوششی برای زمستان که با دو نوبت پرریزی در سال و سربرآوردن پرهای جدید با رنگهای متفاوت از دوره قبل، این دو پوشش ظاهر می‌شود.
پوشش پرندگان در بهار
نوع پوشش پرندگان در بهار معمولا زیباتر و رنگارنگ‌تر از دوره دیگر است زیرا آنها نیاز دارند که در ابتدای بهار با نمایش‌ها، نغمه‌ها و رقص‌ها و جنب‌جوش‌های فراوان، رفتارهای دلربا و دلفریبی برای یافتن جفت از خود بروز دهند و از سوی دیگر اغلب آنها به دلیل قلمروطلب بودن و به خاطر از میدان به در کردن رقبا و در رقابت بر سر جفت، نیاز به رنگهای تند و مشهودی دارند که در پوشش بهاره آنها ظاهر می‌شود.
بسیاری از پرندگان در ابتدای بهار و در طول این فصل، به منظور جفت‌یابی و حراست از قلمرو به آوازه‌خوانی مشغولند بطوریکه در دیگر فصل‌ها چنین نغمه‌سرایی کمتر از آنان دیده می‌شود. با به دنیا آمدن جوجه‌ها نیاز به غذا در نزد پرندگان دوچندان می‌شود و آنها ترس را کنار گذاشته و برای یافتن غذا به هر مکانی سرکشی می‌کنند و به همین سبب دیدن آنان در بهار بسیار راحت‌تر از سایر فصل‌هاست.
در بهار، ساخت آشیانه و زادآوری باعث می‌شود پرندگان در مسیرهای خاصی تردد کنند و در مکان‌های مشخص و قابل تکراری دیده شوند که در این صورت با زیر نظر گرفتن آنها براحتی می‌توان رفتارهای گوناگونشان را دیده و ثبت کرد. جنب‌وجوش آنان در هنگام صبح و عصر برای سیر کردن جوجه‌ها بیشتر نمایان است و فرصت‌های نابی را در اختیار پرنده‌نگرها قرار می دهد که با احتیاط و رعایت اصول پرنده‌نگری مسئولانه و بدون وارد کردن استرس به آنها به قلمروشان نزدیک شوند و از دیدن آنها لذت ببرند.
نکاتی که به هنگام پرنده نگری لازم است بدانیم:
بهار فصل گشت و گذار انسان در طبیعت است و بد نیست که پرنده‌نگری مسئولانه نیز در شمار تفریحات نشاط‌انگیز بهاری انسان جای گیرد، اما با رعایت اصولی که به طور خلاصه چنین است:
- هرگز به لانه پرندگان نزدیک نشویم،
- به تخمها، جوجه‌ها و خود آشیانه دست نزنیم
- حتی اگر جوجه‌ای از لانه بیرون افتاده در چرخه زندگی پرندگان دخالت نکنیم.
- هنگام ورود به قلمرو آنان با احتیاط و بی‌سروصدا وارد شویم و چیزی را در اطراف قلمرو تغییر ندهیم.
- از ایجاد بوهای گوناگون از دخانیات گرفته تا آتش و عطرهای مختلف پرهیز کنیم.
- اگر قصد نزدیک شدن به پرنده‌ای داشتیم با لباس‌های همرنگ طبیعت وارد شویم و بصورت خم شده و یا نشسته و یا حتی سینه‌خیز به پرنده نزدیک شویم.
- در تعداد زیاد وارد قلمرو پرندگان نشویم و در این صورت به نوبت و در تعداد کمتر و با فواصل زمانی کافی در قلمرو آنان حضور یابیم.
- از ایجاد سروصدا و ساز و آواز و حتی گفتگوهای با صدای بلند در قلمرو پرندگان موکدا پرهیز کنیم.
- همیشه یادمان باشد که پرندگان براحتی در اثر استرس‌های کوچک لانه و جوجه‌هایشان را ترک می‌کنند و ما مسئول از بین رفتن نسل‌های جدید آنها خواهیم بود اگر مسئولیت‌پذیر نباشیم و شرایط لازم را رعایت نکنیم.
با توجه به نکاتی که بیان شد و حساسیت پرندگان لازم است که به هنگام طبیعت گردی در نوروز و به ویژه پرنده نگری به موارد ذکر شده دقت نمود. به این ترتیب علاوه بر لذت شخصی، به امنیت و حیات پرندگان و سایر موجودات نیز احترام گذاشته و به نوعی در حفاظت حیات وحش و پرندگان گام برداشته ایم.
