در تاریخ ۲۹ آبان فیلمی از طرف آقای محمد قمی برای آوای بوم ارسال گردید که در آن حضور یک شنگ در سد نکو آباد دیده میشود. شنگ گونه ای از خانواده ی راسوییان بوده و پستانداری نیمه آبزی است. غذای شنگ ها عمدتا ماهی است و آن ها ماهیگیرانی بسیار حرفه ای هستند. معمولا شب فعال بوده و گاهی در روز نیز دیده میشوند.

شنگ گونه ای در معرض خطر انقراض بوده و در سال های اخیر در بسیاری از زیستگاه ها در سراسر دنیا از بین رفته است. در استان اصفهان نیز جز چند گزارش محدود، اثری از آن نبوده و در سال های اخیر به نظر میرسید که این گونه بر اثر خشکی های مداوم زاینده رود در پایین دست رودخانه و در حوالی شهر اصفهان به طور کامل از بین رفته باشد. فیلمی که در زیر مشاهده میکنید این گونه را در سد نکوآباد در چند کیلومتری شهر اصفهان و در منطقه ی خولنجان نشان میدهد.

فیلمی که از شنگ منتشر گردیده است، گرچه از این جهت که نشان دهنده ی عدم نابودی این گونه در این منطقه است باعث خوشحالی است، اما با توجه به بسته شدن مجدد آب زاینده رود این خطر وجود دارد که آخرین بازمانده های این گونه در اصفهان نیز از بین برود.

 

در عصر یک روز پاییزی در اواخر مهرماه 1399 مدیر عامل و اعضای انجمن آوای بوم برای نصب یک آشیانه‌ی پرنده در پارک جنگلی صفه عازم این منطقه شدند. نصب این آشیانه به یاد مرحوم علیرضا افشون و به منظور پاسداشت خدمات شایان او به طبیعت کشور انجام گرفت.

 

 

 

 

 

علیرضا افشون پرنده نگر و تیمارگر پرندگان سرشناس  ایرانی بود که بخش بزرگی از زندگی خود را وقف کمک به حیوانات و بخصوص پرندگان آسیب دیده کرد. وی اهل خوزستان بود و بیشتر فعالیت های او در سرزمینی که خاستگاه گونه های بیشماری از پرندگان ایران است متمرکز بود اما گستره‌ی فعالیت‌های او به همین جا ختم نمیشد و در سراسر ایران حضور او دیده میشد.

 

 

 

 

علیرضا افشون در طول زندگی پربار خویش تعداد بسیار زیادی از پرندگان آسیب دیده را تیمار و درمان کرد و تعداد زیادی از این پرندگان را به دامان طبیعت بازگرداند. وی تیم نجات حیات وحش خوزستان را با دوستان داوطلب خود بنیان نهاد و در تلاش بود که مرکزی مجهز برای این منظور احداث کند که عمر کوتاه او این آرزویش را ناتمام گذاشت.
علیرضا افشون در فضای مجازی نیز حضور فعال و موثری داشت و بسیاری از خدمات او به طرق مختلف در رسانه‌ها منتشر میشد و کمک بزرگی در به اشتراک گذاردن تجربیاتش با بقیه فعالین این عرصه به همراه داشت.

 

 

این انسان شریف سرانجام در تیر ماه 1399 پس از یک عمل جراحی دارفانی را وداع گفت. برای تمامی فعالین عرصه محیط زیست کشور این فقدان بسیار غمبار و برای محیط زیست کشور نیز ضایعه ای جبران ناپذیر بود.

 

 

انجمن آوای بوم برای پاسداشت خدمات این عزیز از دست رفته و به یاد او یک آشیانه پرنده در پارک جنگلی صفه در جنوب اصفهان نصب نموده و امیدوار است یاد و خاطره او که متواضعانه عاشق طبیعت بود همواره چراغ راه همه دوستداران طبیعت باشد و رهگذرانی که لانه گزینی پرندگان در این آشیانه را در آینده می‌بینند با یاد و خاطره او همراه شوند و از او درس دوستی و مهربانی با طبیعت بگیرند.

 

 

 

آوای بوم از ابتدای سال ۱۳۹۵ آمادگی خود را برای دریافت، درمان و تیمار پرندگان وحشی آسیب دیده اعلام نمود و تا این زمان این انجمن موفق به نگهداری از ده ها پرنده شده که گزارش های آن در بخش تیمار و رها سازی وبسایت انجمن درج گردیده است. در این میان همواره کمبود مکان مناسب و جایگاه استاندارد برای نگهداری پرندگان از دغدغه ها و مشکلات آوای بوم بوده است. در جهت رفع این مشکل، آوای بوم درخواست تامین مالی برای ساخت جایگاه جدید نگهداری پرندگان را به انجمن نذر طبیعت ارسال نمود و این انجمن نیز در کمترین زمان این اقدام را پشتیبانی و حمایت نمود.

از آنجا که انجمن آوای بوم به دلیل همکاری تنگاتنگ با ادارات محیط زیست و فعالین عرصه طبیعت کشور به محل ارجاع پرندگان آسیب دیده تبدیل شده و هر ماه تعداد زیادی از این پرندگان را دریافت میکند، هماهنگی با دامپزشک و احداث محل مناسب برای نگهداری موقت این پرندگان برای درمان و رهاسازی ضرورت اجتناب ناپذیری را ایجاد مینمود که با مساعدت و یاری هموطنان عزیز این امکان فراهم گردید و جایگاههای مناسب احداث و هم اکنون به بهره برداری رسیده است.

برای احداث جایگاه جدید نگهداری پرندگان در انجمن آوای بوم، ۱۴۹ نفر خیر و نیکوکار در انجمن نذر طبیعت کمک های خود را از طریق صفحه ی مرتبطی که در وبسایت نذر طبیعت ایجاد شده بود، تقدیم نمودند. نگهداری، تیمار و بازگردانی پرندگان آسیب دیده ای که در آینده به آوای بوم خواهند رسید، هرگز بدون کمک این عزیزان میسر نمیشد. آوای بوم همواره قدردان انجمن نذر طبیعت و حامیان مالی آن مجموعه خواهد بود.

 

اقدامات انجام شده در ساخت جایگاه جدید نگهداری پرندگان

بودجه ی پیش بینی شده جهت ایجاد و تجهیز ۲ جایگاه بود که با صرفه جویی در هزینه و انجام شدن بخش بزرگتری از فعالیت های ساخت و ساز توسط اعضای آوای بوم، موفق به آن شدیم که با همان هزینه در نهایت ۳ جایگاه ساخته شود. همچنین ۳ عدد باکس حمل و نقل حیوانات نیز تهیه گردید که مشکل حمل و نقل پرندگان را در انجمن حل نمود. پیش از خرید این باکس ها، اغلب پرندگان به وسیله ی کارتن حمل میگردیدند و در بسیاری از موارد وسیله ای کاملا مناسب محسوب نگردیده و آسیب هایی را به همراه داشت.

 

گردشگری روستایی از شاخه های مهم گردشگری و اکوتوریسم است. پرنده نگری نیز به عنوان شاخه ای دیگر از اکوتوریسم میتواند رونق بخش و تکمیل کننده ی گردشگری روستایی بوده و حتی در روستا های مناسب پرنده نگری، روشن کننده ی مسیری تازه در توسعه ی گردشگری باشد.

در همین راستا انجمن حرفه ای راهنمایان گردشگری استان بوشهر با همکاری انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم سرزمین، کارگاهی را با عنوان گردشگری روستایی و پرنده نگری به صورت آنلاین برگزار نمودند.

در این کارگاه که با تدریس ایمان ابراهیمی، مدیر عامل انجمن آوای بوم برگزار شد ، توضیحاتی در ارتباط با پرنده نگری و صنعت گردشگری مشاهده ی حیات وحش داده شد. سپس در ادامه به راه های توسعه ی پرنده نگری در روستا ها و قدم هایی که برای زیر ساخت سازی مناسب باید برداشت پرداخته شد. در انتها نیز مواردی که میتواند به افزایش جمعیت پرندگان روستا ها کمک شود اشاره گردید و موانع حضور و علل کاهش جمعیت پرندگان در مناطق روستایی تشریح شد.

در این کارگاه که بیش از ۳۵ نفر از راهنمایان گردشگری استان بوشهر حضور داشتند، شرکت کنندگان ضمن آشنایی با نقش پرنده نگری در گردشگری روستایی با صنعت پرنده نگری بیشتر و بهتر آشنا گردیدند.

در طول سال های گذشته شاهد آن بوده ایم که در زمان وجود آب در رودخانه ی زاینده رود، شهرداری اصفهان در محدوده ی شهر اصفهان اقدام به از بین بردن پوشش گیاهی حاشیه ی آب میکرد. این موضوع بعضا آسیب هایی جدی را به تنوع زیستی رودخانه در این محدوده وارد می آورد. در طول سال ۹۹ شاهد آن بودیم که شهرداری اصفهان کمترین دخالت را در اکوسیستم رودخانه وارد آورده و زیبایی رودخانه به همین دلیل دوچندان شده است. ضمن آنکه در سال جاری شاهد افزایش محسوس تعداد پرندگان بهاری و تابستانی در رودخانه بودیم به گونه ای که حتی در چندین نوبت زادآوری پرندگان آبزی بزرگ جثه در محدوده ی شهر اصفهان مشاهده شد.

به همین مناسب آوای بوم بر خود دانست تا از این تغییر رویه ی شهرداری اصفهان تشکر رسمی به جا آورد. در همین راستا نامه از طرف انجمن به شهرداری اصفهان تقدیم شد که متن آن در زیر آمده است:

نامه ی انجمن آوای بوم به شهرداری اصفهان

جناب آقای دکتر نوروزی
شهردار محترم اصفهان
موضوع: تقدیر از مجموعه شهرداری اصفهان بابت عدم تخریب پوشش گیاهی رودخانه زاینده رود

با سلام و احترام
رودخانه بخشی مهم از یک اکوسیستم سالم است که خود منشا ایجاد یک چرخه ی غذایی در زیستگاه مختص به خود است. دست بردن در هر جزء این اکوسیستم میتواند در نهایت منجر به تغییراتی جدی شود که کاهش جمعیت گونه های گیاهی و جانوری را در پی دارد. پوشش گیاهی درون و حاشیه¬ی رودخانه ی زاینده رود یکی از مهم ترین بخش های اکوسیستم این رودخانه است که تضمین کننده بقا و زادآوری بسیاری از گونه¬های جانوری است. در سال¬های گذشته از بین بردن این پوشش گیاهی توسط ارگان های ذیربط بعضاً آسیب های جدی به آن زده است.
در سال ۹۹ شهروندان اصفهان شاهد کمترین آسیب به اکوسیستم طبیعی رودخانه بوده¬اند و این امر باعث شده است که نه تنها شهروندان شاهد تنوع زیستی فوق العاده¬ی وابسته به حیات این رودخانه باشند، گونه های ارزشمند جانوری این رودخانه نیز توانستند به سبب عدم از بین رفتن پوشش گیاهی، اغلب زادآوری موفقی را پس از سال¬ها در بستر این رودخانه در شهر اصفهان داشته باشند.
در همین راستا، انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم بدین وسیله مراتب قدردانی خود از شهرداری محترم اصفهان بابت عدم دخالت در اکوسیستم رودخانه ی زاینده رود و عدم قطع و از بین بردن پوشش گیاهی حاشیه¬ی رودخانه در سال ۹۹ را اعلام می¬دارد. به این امید که این رویه در سال¬های آتی نیز ادامه داشته باشد.

با آرزوی موفقیت و بهروزی
هیأت مدیره ی انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم سرزمین
رونوشت: خانم دکتر مرتضایی نژاد؛ مدیرعامل محترم سازمان پارک ها و فضای سبز

دریافت تصویر نامه ی ارسالی به شهرداری اصفهان