تفکیک زباله امروزه یکی از دغدغه های بزرگ حافظان محیط زیست و طبیعت است. از شیرابه ها تا وجود زباله های شیمیایی مانند باتری مشکلاتی را برای حیات وحش و محیط زیست ایجاد کرده است. تا بحال از خود پرسیده اید که باتری های به درد نخور را چه کنیم؟ چگونه باید زباله های که حاوی مواد شیمیایی هستند را دور بریزیم؟ زباله ها چه تاثیری بر زندگی پرندگان دارند؟پیش تر در مورد علت کاهش کرکس ها در جهان صحبت کرده ایم و دراین مطلب کمی به انقراض پرندگان در دپو زباله پرداخته ایم.

این روز های پاییزی که پرندگان شکاری مهمان کشور ما هستند یکی از نقطه های که میتوان آنها را به راحتی دید, محل جمع آوری و دفن زباله ها یا همان دپو زباله است.
اگر کمی از شهر دور شویم محل هایی را خواهیم دید که زباله ها به صورت لایه لایه یک جا جمع آوری شده اند. در فصل پاییز و زمستان پرندگانی مانند عقاب ها و کرکس ها که راهی طولانی را در مسیر مهاجرت خود پرواز کرده اند و به کشور ما رسیده اند را خواهید دید.

عقاب ها و انقراض پرندگان در دپو زباله

وجود پسماند گوشت و ضایعات مرغ در میان زباله ها این پرندگان را به این مناطق کشانده است. اما گزارش های نابودی تعداد زیادی از عقاب ها و کرکس ها در دپو زباله نشان میدهد که یک جای کار میلنگد!
بله, بسیاری از مواردی که این پرندگان به عنوان غذا پیدا میکنند نه تنها ارزش غذایی ندارند بلکه وجود پسماند های انسانی, زباله های شیمیایی, دارویی و سموم مختلف میتواند جان این پرندگان را به خطر بیاندازد.
بسیاری از گونه های که در دپو زباله یافت میشوند, نتیجه مسمویت غذایی هستند.
از طرفی اگر پرندگان مبتلا به بیماری های مانند: آنفولانزا و انواع مسمویت شوند به راحتی به دیگر پرندگان منتقل میکنند.
این به این معناست که به راحتی جان چندین پرنده را در خطر انداخته ایم.

تلفات زیادی هر ساله در دپو زباله گزارش میشود. بنابراین اگر تفکیک زباله و مدریت پسماند وجود نداشته باشد به راحتی این پرندگان را در معرض خطر قرار میدهیم.
از طرفی یکی از گونه های که در دپو زباله ها بارها رکورد شده است عقاب صحرایی (steppe eagle) بوده است.
این عقاب در کشور ایران به راحتی دیده میشود اما گونه در معرض خطر انقراض است و پروژه های حفاظتی بسیاری برای این پرنده وجود دارد.

بیشتر بخوانید: عقاب صحرایی ( استپی)

گونه ای که با سهل انگاری ما ممکن است روز به روز از تعدادش کاسته شود.
نه تنها عقاب صحرایی بلکه عقاب شاهی, کرکس ها و گونه های با ارزش دیگری را در حال پرواز روی زباله ها میبینیم.

بیشتر بخوانید: عقاب های ایران و جهان

تفکیک زباله ها برای جلوگیری از انقراض پرندگان

پسماند یا زباله ها از اجزا مختلفی تشکیل میشوند. همانطور که میدانیم زباله های تر و خشک یا ارگانیک وجود دارند.

اما این ها کل ماجرا نیستند و خطرات احتمالی بعضی از زباله ها برای حیات وحش خصوصا پرندگان بسیار بیشتر از تصور عام است.
بنابراین برای جلوگیری از انقراض و آسیب پرندگان در دپو زباله ها باید حواسمان باشد, زباله هایی که سمی یا حاوی مواد شیمیایی هستند را نباید به صورت معمول دور بیاندازیم.

به عنوان مثال: باتری ها یکی از معضل ها برای پرندگان در دپو زباله هستند. باتری ها حاوی فلزات و مواد سنگین مانند: جیوه, سرب, روی و غیره هستند.
همچنین درصد زیادی از جیوه موجود در زباله ها مربوط به باتری های قلمی است.
اگر باتری ها را با دیگر زباله ها دور بیاندازید ترکیب آن با دیگر مواد خطرات جدی به همراه دارد.
همین حالا که این متن را میخوانید در دپو زباله مملو از باتری های مختلف است و این یعنی به خطر انداختن جان حیات وحش و انسان ها!

راه حل

بیاید از انقراض پرندگان در دپو زباله جلوگیری کنیم:

• سعی کنید از باتری های قابل شارژ استفاده کنید. بنابراین میزان زباله خطرناک شما بسیار کاهش میابد.
• اگر از باتری های معمولی استفاده میکنید و یا هرگونه زباله شیمیایی و سمی دارید؛ باید به صورت جداگانه به غرفه های بازیافت در سطح شهر تحویل دهید.

فراموش نکنید؛ سوزاندن زباله های شیمیایی, سمی و باتری ها به هیچ عنوان کار درستی نیست. چراکه هوا را آلوده به این مواد خطرناک میکنید.

کلام آخر

حواسمان را بیشتر جمع کنیم و درمورد تاثیر زباله ها بر پرندگان و دلایل انقراض پرندگان در دپو زباله بیشتر مطالعه کنید. خصوصا تفکیک زباله را به روش اصولی یاد بگیریم. از طرفی زباله های شیمیایی, سمی و پزشکی را با روش معمول دور نیندازید. پرندگان در دپو زباله درحال تغذیه هستند و ممکن است به راحتی یک گونه را به انقراض نزدیک کنیم. همچنین بهتر است بدانیم زباله های خطرناک نه تنها جان حیات وحش بلکه جان انسان ها را نیز به خطر می اندازد.

گونه های غیر بومی و مهاجم

گونه‌های غیر بومی (introduced species) و گونه‌های مهاجم (invasive species) دو مفهومی هستند که هر شخصی میبایست در زندگی خود با آنها و تاثیراتشان آشنا باشد زیرا که داشتن اطلاعات پایه ی محیط زیستی این چنینی برای حفظ حیات در سیاره‌ مان زمین، ضروری می‌باشد.

پیشرفت تکنولوژی در صنعت حمل و نقل باعث شده تا انسان ها بیش از پیش بتوانند در کمترین زمان و براحتی از کشوری به کشور دیگر یا از قاره ای به دیگر قاره ها سفر کنند. این امر موجب شده تا انسان ها به عمد یا غیر عمد گونه های گیاهی یا جانوری را در این سفرها با خود از منطقه‌ای به منطقه دیگر جا به جا کنند. این در حالی است که هر اکوسیستم (زیست بومگان) چرخه ای از روابط بین گیاهان و جانوران با هم و با عناصر محیطی در یک منطقه خاص است. این روابط در طول میلیون ها سال تکامل یافته و تعادل را در جمعیت گونه های مختلف گیاهی و جانوری برقرار کرده است. انسان با جا به جایی بدون مطالعه و کاشتن و رها کردن گیاهان و حیوانات در اکوسیستم های جدید باعث بر هم خوردن تعادل در آنها و در بسیاری موارد باعث از بین رفتن و انقراض سایر گونه های بومی آن اکوسیستم شده است. دولت ها در سراسر جهان سالانه 1.4 ترلیون دلار برای مقابله با تاثیرات اقتصادی گونه های مهاجم هزینه می‌کنند.

تعریف گونه غیر بومی و گونه مهاجم

گونه های غیر بومی به گونه های گیاهی و جانوری اشاره دارد که غالبا توسط انسان به موقیعت های جغرافیایی جدید معرفی می‌شوند و می‌توانند بقای خود را در اکوسیستم جدید حفظ کنند. گونه‌های غیر بومی لزوما تعادل اکوسیستم را بر هم نمی‌زنند و برای محیط جدید مضر نیستند. و در موارد اندکی ممکن است برای اکوسیستم مقصد، مفید نیز واقع شوند.

گونه‌های مهاجم در واقع گونه‌های غیر بومی هستند که پس از گذشت مدتی از ورودشان به منطقه جدید، با غلبه بر گونه‌های بومی در رقابت بر سر منابع همچون قلمرو، مواد غذایی، نور و آب، باعث کاهش جمعیت و یا انقراض برخی گونه های بومی شده و تنوع زیستی را تهدید می‌کنند. گونه‌های مهاجم همچنان برای محیط زیست، اقتصاد و سلامت انسان ها و گونه های بومی خطرآفرین هستند.

از جمله خصوصیت هایی که یک گونه‌ی غیر بومی را به گونه‌ی مهاجم تبدیل می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشد سریع
• تولید مثل سریع
• توانایی پراکنش بالا
• توانایی برای تغییر دادن شکل رشد یا رویش، متناسب با شرایط جدید
• توانایی انطباق با طیف وسیعی از حالات محیطی
• توانایی تغذیه از طیف وسیعی از مواد غذایی
• ارتباط با انسان ها
• سابقه تهاجم های موفق قبلی

گونه‌ی مهاجم ممکن است در محیط جدید شکارچی طبیعی نداشته و جمعیت آن سریع رشد کند. از سوی دیگر، گونه‌های بومی آمادگی مقابله با گونه مهاجم را ندارند زیرا در طول تکاملشان مکانیسم های دفاعی مورد نیاز برای مقابله در آنها رشد نیافته است.

گونه‌های مهاجم از چه طریقی به محیط‌های جدید معرفی می‌شوند؟

معرفی گونه های غیر بومی به یک اکوسیستم به دو صورت طبیعی و انسانی رخ می‌دهد. راه های طبیعی همچون جا به جایی دانه گیاهان از طریق باد و یا دریاها و یا ورود پرندگان به اکوسیستم های جدید است. به ندرت ممکن است گونه ها از راه های طبیعی تبدیل به گونه‌ی مهاجم شوند. در واقع تقریبا تمام گونه های مهاجم توسط ما انسانها به صورت عمدی یا غیر عمد به اکوسیستم ها معرفی شده اند.

گونه های گیاهی مهاجم ممکن است از طریق کاشت و یا واردات آنها گسترش یابند. کاشت کهور آمریکایی در سواحل جنوبی کشور (سیستان و هرمزگان) بدون انجام مطالعات کافی باعث تهدید تنوع زیستی در این منطقه شده است. همچنین بذر علف های مهاجم می‌تواند از طریق انتقال کود به مناطق دیگر وارد شود. برخی علف‌های مهاجم به دلیل انطباق پذیری بالایشان، پس از آتش سوزی‌ها سریع تر از سایر گیاهان بومی دوباره رشد می‌کنند و با گرفتن فرصت رشد مجدد از سایر گیاهان بومی باعث انقراض آنها می‌شوند.

گونه های حشرات مهاجم ممکن است از طریق انتقال هیزم یا محصولات چوبی و غیره به مناطق دورتر گسترش یابند.

گونه های آبزی توسط کشتی‌ها و قایق‌های تجاری و تفریحی منتقل می‌شوند. همچنین ممکن است که یک گونه آبزی را برای صید و بهره‌ی اقتصادی به یک محیط وارد کنند. در دهه های گذشته خسارات محیط زیستی و اقتصادی بسیاری با معرفی ماهی‌هایی مانند کپور یا تیلاپیلا به حوزه های آبی ایران همچون تالاب شادگان وارد شده است.

بسیاری از گونه های جانوری با تجارت آنها به عنوان حیوان خانگی یا زینتی به اکوسیستم های جدید وارد می‌شوند. این حیوانات یا فرار کرده یا با ناآگاهی انسان ها در طبیعت مقصد رها می‌شوند. لاک پشت گوش قرمز در زیستگاه های آبی، راکن آمریکایی و میمون رزوس در جنگل‌های شمال، و مرغ مینا و طوطی برزیلی تنها تعدادی از گونه های مهاجم و خطرناک برای طبیعت ایران هستند که توسط ما در طبیعت رها شده اند.

لاک پشت گوش قرمز، گونه مهاجمی که براحی در ایران خرید و فروش میشود!

در ذیل نحوه تاثیر منفی دو گونه مهاجم ایران را شرح می‌دهیم.

مرغ مینا در میان بدترین گونه‌های مهاجم دنیا

“مرغ مینای معمولی” در دنیا با چنان سرعتی در حال گسترش است که در سال 2000 سازمان IUCN نام آن را در لیست بد ترین گونه‌های مهاجم دنیا قرار داد. این پرنده یکی از تنها سه پرنده‌ی موجود در این لیست 100 تایی می‌باشد.

مرغ مینا ابتدا در قرن 18 توسط فرانسویان از شهر پوندیچری در هندوستان به جزیره‌ی موریس در آفریقای جنوبی با هدف کنترل آفات گیاهان برده شد. اما بعدها با افزایش جمعیت و خوردن محصولات گیاهی، خود تبدیل به آفت شماره یک محصولات کشاورزی در این کشور شد. از آن پس این پرنده به بسیاری از کشورها در قاره‌های مختلف معرفی شده است.

مرغ‌های مینا به دلیل تمایل بالای قلمرو طلبی، پرندگان بومی را از آشیانه شان بیرون کرده و یا جوجه و تخم آنها را می‌خورند. این پرنده جزو دسته گونه‌هایی است که آشیانه خود را در گودی ها یا حفره ها می‌سازند. در نتیجه این پرنده با رفتار پرخاشجویانه اش، باقی گونه‌های بومی که رفتار آشیانه سازی مشابهی دارند را تا مساحت حدود یک هکتار از اطراف لانه خود بیرون می‌کنند. مینا همچنین از استراحتگاه‌های تابستانی و دائمی خود که احتمالا قبلا جایگاه پرندگان بومی بوده به شدت حفاظت می‌کند. مجموع این رفتار‌ها موجب حذف شدن گونه‌های بومی منطقه می‌شود.

شانه دار ژله ای، گونه‌ی مهاجم دریای خزر

داستان از آنجا شروع می‌شود که روسیه در حدود سال 1950 تصمیم به ساخت کانال آبی می‌گیرد که دریای بالتیک و دریای سفید در شمال را به دریای سیاه و دریای خزر در جنوب متصل می‌کند. بدین طریق راه ارتباطی بین دریای خزر و اقیانوس آرام که زیستگاه اصلی شانه دار ژله ای (Mnemiopsis leidyi ) است، ایجاد می‌شود. این گونه آبزی کوچک و ظریف توسط آب مخزن توازن کشتی ها ابتدا  در دهه‌ی 1980 به دریای سیاه و سپس در 1999 به دریای خزر راه یافت.

شانه دار با تغذیه از پلانگتون ها که غذای اصلی ماهی کلیکا و سایر ماهی‌های کوچک بود به سرعت تکثیر یافت. جمعیت کلیکاها دست کم 60 درصد کم شد و این کاهش به نوبه خود باعث کاهش جمعیت ماهی های بزرگتر از جمله ماهیان خاویاری و سپس فک ها شد که از ماهی های بزرگتر تغذیه می‌کردند. میلیاردها تومان خسارت مالی به صیادان وارد شده است. و این روند مخرب همچنان ادامه دارد. پیش بینی می‌شود این روند دریای خزر را به یک تالاب بزرگ تبدیل خواهد کرد.

چه باید کرد؟

دولت ها و سازمان ها سالانه بودجه های هنگفتی را صرف مبارزه با گونه‌های مهاجم از طریق کندن گیاهان و یا زنده گیری و کشتن حیوانات مهاجم می‌کنند. در بسیاری موارد این اقدامات ناموفق هستند. صرف نظر از اینکه آیا این اقدامات از نظر پژوهشی و یا اخلاقی صحیح می‌باشند یا خیر، همه سازمان ها بر این امر توافق دارند که تنها راه موثر، پیشگیری از بروز این اتفاقات در جایگاه نخست است و بودجه‌ی اصلی باید در زمینه‌ی آموزش و پیشگیری صرف شود. در اینجا به برخی اقداماتی اشاره می‌کنیم که هر فرد مسئولیت پذیر می‌تواند انجام دهد.

• اطلاعات خود در مورد گونه‌های مهاجم را افزایش دهیم و با به اشتراک گذاشتن آن بین دوستانمان از طریق شبکه های اجتماعی کمک کنیم تا آگاهی عمومی افزایش یابد و حساسیت اجتماعی ایجاد شود.

• قبل از خرید و کاشت بذر و نهال در باغ و باغچه‌مان در مورد بومی بودن آن گیاه اطمینان حاصل کنیم.

• اکثر گونه‌های حیات وحش که خرید و فروش می‌شوند بر خلاف تصور ما حیوان خانگی نیستند و از طبیعت دزدیده شده‌اند. به دلیل وجود تقاضای خرید، این گونه ها در بین کشورهای دنیا قاچاق می‌شوند و رها کردنشان تعادل طبیعت را برهم می‌زند.

• بدون تحقیق از منابع آگاه محیط زیستی، اقدام به رهاسازی حیوانات در طبیعت نکنیم. چه بسا گونه‌ی مهاجم باشند و ما با نیت خیر و هدف کسب احساس خوب باعث از بین رفتن بسیاری گونه‌های دیگر شویم.

• تا جای ممکن هنگام خرید محصولات غذایی، گزینه‌های بومی را انتخاب کنیم. از محصولات چوبی بومی حمایت کنیم.

• درسفرها در صورت نیاز به استفاده از هیزم، آنرا از نزدیکی همان منطقه مقصد تهیه کنیم. هیزم ممکن است لاو حشرات را در خود داشته باشد. بعد از برگشت از سفر لاستیک‌های گِلی ماشین و یا کوله خود را تمیز کنیم تا ناخواسته باعت انتقال گونه‌های گیاهان و حشرات نشویم.

• با پیوستن به انجمن های محیط زیستی منطقه خود در مقابل پروژه‌های مطالعه نشده‌ی درختکاری، پرورش ماهی و غیره هم صدا شویم. برای مثال سالها پیش وقتی سودجویان برای صید بیشتر در سد مهاباد، گونه ماهی مهاجم سوف را معرفی کردند اگر آگاهی و مطالبه اجتماعی وجود داشت موفق به این کار نمی‌شدند. ماهی مهاجم سوف (zander) که گونه ای گوشتخوار و مهاجم در سطح دنیا است با خوردن گونه های بومی و آلوده کردن آب رودخانه مهاباد این اکوسیستم را به نابودی کشانده است.

ماهی گوشتخوار سوف، که با معرفی به زیستگاه های آبی ایران مانند سد مهاباد باعث نابودی سایر گونه های بومی شد.

• در صورت مشاهده گونه‌های غیر‌بومی و مهاجم در طبیعت، سریعا به محیط زیست و یا انمجن های محیط زیستی گزارش کنید تا قبل از آنکه دیر شود جهت بازگیری آن گونه از محیط اقدام شود. به صورت داوطلبانه برای کندن گیاهان مهاجم با محیط زیست همکاری کنید.

• تخلفات را گزارش کنیم. اگر در سطح فروشگاه های حیوانات شاهد فروش غیرقانونی حیات وحش بودیم موارد را به سازمان محیط زیست گزارش کنیم. در شبکه های اجتماعی پست ها و صفحات تجارت غیرقانونی را گزارش کنیم.

از حدود ۱۱ هزار گونه پرنده ای که میشناسیم،بیش از ۱۹۵ گونه به کلی منقرض شده اند و دیگر شانس مشاهده ی آن ها را هرگز نخواهیم داشت.بر اساس لیست قرمز IUCN شماره پرنده های به شدت در معرض انقراض ۴۶۱ گونه است (critically endangered) و ۸۰۰ گونه نیز در خطر اند (endangered). تعداد ۱۰۱۸ گونه پرنده نیز در معرض آسیب جدی هستند (vulnerable). حیوانات به صورت طبیعی در چرخه ی طبیعت منقرض میشوند و انقراض فرآیندی غیر طبیعی نیست اما سوال اینجاست که تاثیر انسان بر این فرآیند در چه حد است؟ آیا سرعت انقراض پرندگان بدون حضور انسان نیز به همین صورت بود؟ چه پرندگانی با تاثیر مستقیم انسان منقرض شده اند؟ پرنده های در معرض انقراض در جهان چه آینده ای پیش رو دارند؟

نگارنده: ایمان ابراهیمی

تاثیر فعالیت های انسان بر سرعت انقراض پرندگان

بر اساس تخمین ‌Birdlife، از سال ۱۵۰۰ تا کنون ۱۸۲ گونه پرنده ی شناسایی شده، منقرض شده اند. بر اساس همین تخمین، در ۲۵ سال اخیر ۱۹ گونه پرنده ی دیگر نیز برای همیشه از روی کره ی زمین محو شده اند. خبر بد آن که اکثرا مطالعات نشان میدهند اگر وضعیت تغییری نکند، انقراض پرندگان سرعت بیشتری خواهد یافت و بسیاری از مطالعات نیز میگویند که ما شاهد ششمین دوره ی انقراض بزرگ در روی کره ی زمین هستیم!

به نظر میرسد مهم ترین علت انقراض کامل پرندگان، از بین رفتن زیستگاه های محل زندگی آن ها یا دستکاری در آن زیستگاه ها است. تاثیر فعالیت های انسانی بر سرعت انقراض پرندگان به طور دقیق قابل محاسبه نیست اما شواهد و مطالعاتی وجود دارد که نشان میدهد هیچ چیز به اندازه ی انسان بر انقراض گونه ها تاثیر نمیگذارد. به طور مثلا در ۵۰ سال اخیر، ۹۲ درصد انقراض پرندگان در جزایر اتفاق افتاده است و علت اصلی منقرض شدن پرنده های جزیره های کوچک و بزرگ، وارد شدن گونه های مهاجم (مانند موش، گربه و …) به این محل هاست. بدیهی است که علت راه یافتن گونه های مهاجم به جزایر نیز مستقیما با فعالیت های انسانی نظیر کشتیرانی و حمل و نقل در ارتباط است.

هرچند که سرعت تخمین میزان تاثیر انسان بر سرعت یافتن روند انقراض دشوار است، اما مطالعات کنونی تخمین میزنند که سرعت فعلی انقراض گونه ها ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ سرعتی است که اگر فعالیت انسانی نبود، شاهد آن بودیم. به عبارت دیگر، ما انسان ها سرعت انقراض گونه ها را احتمالا ۱۰۰۰ برابر کرده ایم!

برخی از پرنده های منقرض شده

گوش ما به شنیدن اخبار بد در مورد محیط زیست عادت کرده است. اغلب این متون و خبر ها را عادی و بخش روزانه ای از زندگی روی کره ی زمین برداشت میکنیم و واکنش ما به آن ها هر روز کمتر میشود. شاید بی حس شدن ما به شنیدن این اخبار، اتفاقی باشد حتی بدتر از آنچه تا کنون با زمین کرده ایم چرا که سو سوی امید به بهبود در زمین را از بین میبرد.

برای آنکه بهتر متوجه شویم وقتی از انقراض پرندگان صحبت میکنیم دقیقا از چه چیز حرف میزنیم، بد نیست نگاهی به چند پرنده ی منقرض شده و داستان آن ها بیاندازیم.

دودو (Dodo) : پرنده ای که از انسان نمیترسید!

احتمالا شناخته شده ترین و مشهور ترین مثال انقراض پرندگان ، دودو است! دودو با ۱ متر طول و نزدیک به ۲۰ کیلوگرم وزن یکی از زیباترین پرندگانی بوده است که تا کنون بر روی زمین زندگی کرده.این پرنده قادر به پرواز نبوده است. محل زندگی این پرنده جزیره ی موریس در شبه قاره ی هند بوده است. نزدیک به سال ۱۶۰۰ میلادی، برای اولین بار پای انسان به این جزیره باز میشود. انسان شروع به شکار جانورانی از جمله دودو برای تامین غذای خود میکند. همزمان گونه های مهاجمی چون موش و سگ با انسان وارد این جزیره میشوند و دودو که خانه ی خود را بر روی زمین میساخته، تخم ها و جوجه های خود را به وسیله ی این گونه های مهاجم از دست میداده. از سوی دیگر جنگل های محل زندگی دودو هر روز بیش از روز قبل مورد بهره برداری انسان ها قرار گرفت. در نهایت در سال ۱۶۸۱ این پرنده ی زیبا برای همیشه از روی کره ی زمین رفت و دیگر هرگز شانس مشاهده ی آن را نخواهیم داشت. یکی از مهم ترین دلایل نابودی دودو این بود که همچون دیگر گونه هایی که در جزایر دور دست زندگی میکنند، از انسان هراسی نداشت!

ماهی‌گیرک بزرگ Great auk : پرنده ای که تبدیل به بالش شد!

اقیانوس اطلس، حد فاصل میان اروپا تا کانادا و آمریکا محلی بوده است که ماهی گیرک بزرگ برای هزاران سال مشغول زندگی، شکار ماهی و زادآوری بوده است. جزایر کوچک و سنگی نیز محل مورد علاقه اش برای تخم گذاری. ماهی گیرک را اروپاییان از قرن ۱۶ سلاخی کردند! تعداد بالایی از این پرنده کشته میشد تا پر های آن مورد استفاده قرار گیرد و گویا بیشتری استفاده از پر ها، برای درست کردن بالش پر بوده است! با گذشت چند دهه، استفاده از تخم این پرنده هم رایج شد و کشتیرانان و ماهی گیران در زمان زادآوری این پرنده به جزایر محل سکونت آن میرفتند و تخم آن را برمیداشتند. پس از مدتی فهمیدند که زمانی که تخم برداشته میشود، ماهی گیرک مجددا تخم گذاری میکند و در نتیجه یاد گرفتند برای برداشتن تخم ها مجددا به جزایر بازگردند…

کبوتر نامه رسان Passenger Pigeon : پرنده ای که تبدیل به غذا شد!

کبوتر نامه رسان نام پرنده ای است که در قاره ی آمریکا زندگی میکرده است. زمانی دیدن دسته های بسیار بزرگ کبوتر نامه رسان امری طبیعی و روزانه تلقی میشده. در قرن ۱۹، آمریکایی ها متوجه شدند که گوشت این پرنده بد به نظر نمیرسد! گروه گروه کبوتر های نامه رسان توسط انسان ها کشته شدند و سر از سفره های غذا درآوردند. در دسترس بودن این پرنده، آن را تبدیل به غذایی عادی برای برده های از آفریقا آورده شده کرد و همه جا برای تغذیه شکار میشد. آخرین کبوتر نامه رسان در سال ۱۹۱۴ مشاهده شد و پس از آن برای همیشه منقرض گردید. دلیل انقراض کبوتر نامه رسان، طمع ما انسان ها بود.

تاثیر انسان بر آینده ی پرنده های در معرض انقراض

اغلب عادت کرده ایم تاثیر انسان بر محیط زیست را تماما نقد کنیم و آینده ی فعالیت بشر را لزوما تخریب کننده بدانیم. نگارنده بر این گمان است که نباید پژوهش ها و تلاش های انسان عصر حاضر برای جبران آنچه بر زمین کرده است را نادیده گرفت. نزدیک به ۲۰۰ گونه منقرض شده است اما نزدیک به ۱۱۰۰۰ گونه کماکان بر روی زمین زندگی میکنند. بدبینی به فعالیت بشر و دست برداشتن از تلاش برای نجات زمین، منجر به نابودی گونه های دیگر خواهد شد. آنچه داریم، بیش از آن چیزی است که از دست داده ایم!

۴۶۱ گونه در خطر جدی انقراض اند. این تعداد بیش از تعداد کل پرندگان منقرض شده ای است که شناسایی شده اند. این به معنای آن است که اگر اقدامات فوری نکنیم، به زودی شاهد از بین رفتن تعداد بسیار بالاتری از گونه ها خواهیم بود اما این معنای آن نیز هست که هنوز کاملا دیر نشده است. تعداد بسیاری از گونه ها هستند که در طبیعت منقرض شده اما کماکان در اسارت وجود دارند و طرح هایی برای معرفی مجدد این گونه ها به طبیعت در حال اجرا است. بسیاری از زیستگاه ها در حال تبدیل به مناطق حفاظت شده هستند و قوانین سختگیرانه تری نسبت به حفظ محیط زیست در حال اجرا است.

چگونه از انقراض گونه ها جلوگیری کنم؟

شما، دقیقا خود شما هم میتوانید کمک کنید که بیش از این گونه های جانوری و پرنده ها را از دست ندهیم. انقراض پرندگان ، بخشی از انقراض زیبایی و شگفتی طبیعت است. برای نجات پرنده های در معرض انقراض ، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید.

•  اگر میتوانید، داوطلب شوید! در سراسر دنیا انجمن ها و سازمان هایی برای حفاظت از پرندگان شکل گرفته اند. اگر فرصت و امکانش را دارید، در انجمن های این چنینی عضو شوید و برای حفظ پرندگان، در فعالیت های آن ها شرکت کنید. یکی از انجمن های فعال در ایران، انجمن آوای بوم است که میتوانید برای عضویت در آن، فرم عضویت را تکمیل کنید.
•  به انجمن های حافظ پرندگان و حیات وحش کمک مالی کنید! حکومت ها در سراسر دنیا تمایل کمتری به هزینه کردن در راه نجات حیات وحش نسبت به دیگر هزینه ها دارند. به همین دلیل است که در سراسر دنیا به خصوص در دهه ی اخیر، اغلب تلاش ها برای نجات گونه ها از طریق انجمن ها، سازمان های مردمی و داوطلبان انجام گرفته است. برای حفظ حیات وحش دنیا و کشور خود، میتوانید در انجام طرح های آن ها مشارکت مالی کنید. برای مشارکت مالی به انجام طرح های انجمن حفاظت پرندگان آوای بوم، میتوانید از طریق صفحه ی حمایت مالی اقدام کنید.
•  پرنده نگر شوید! پرنده نگری فعالیتی تفریحی است که در آن با زندگی پرندگان از نزدیک آشنا شده و از تماشای آن ها لذت میبرید. مطالعات نشان داده اند که پرنده نگری میتواند به حفاظت حیات وحش منجر شود.
•  در انتخاب نمایندگان و سیاستمداران، به رفتار و اندیشه ی زیست محیطی آن ها توجه کنید! به نمایندگانی رای دهید که حفاظت از حیات وحش در برنامه های آن هاست.
• آگاهی رسانی کنید! اطرافیان خود را تشویق کنید که بیشتر در مورد پرندگان بخوانند و بدانند که میتوانند در حفاظت آن ها موثر باشند.
•  فراموش نکنید! به یاد بسپارید که شما در هر روز از زندگی خود میتوانید فردی باشید مفید و موثر در راه نجات گونه هایی که روی زمین در کنار ما زندگی میکنند.