دوربین دو چشمی

تقریبا از زمان اختراع تلسکوپ در قرن 17 میلادی، دوربین­های دو چشمی با قرار گرفتن دو تلسکوپ کوچک کنار یکدیگر بوجود آمدند. در این نوشتار تلاش می­کنم دوربین دو چشمی را با هدف استفاده در طبیعت معرفی کنم.

آشنایی با دوربین های دو چشمی و اصطلاحات آن

دوربین­های دو چشمی دو مشخصه اصلی دارند که این دو مشخصه تعیین کننده قدرت دید و شفافیت تصویر در نور کم است و به صورت دو عدد که بین آن­ها علامت X قرار دارد نشان داده می­شوند. برای مثال در یک دوربین 8X40، عدد سمت چپ آن نشان دهنده توان بزرگنمایی و عدد سمت راست آن اندازه قطر عدسی شیئی به میلیمتر است.

بزرگنمایی

منظور از “توان بزرگنمایی” در دوربین ها، میزان فاصله ای است که مجموعه لنز­های دوربین بطور مجازی برای شما ایجاد می­کنند. برای مثال دوربینی که عدد سمت چپ آن 10 باشد می­تواند یک جسم که در فاصله 100 متری شما قرار دارد را تا فاصله 10 متری به چشم شما نزدیک کند. این عدد برای دوربین با قدرت زوم 8، برابر با 12.5 متر است. نکته قابل توجه در دوربین­های دو چشمی این است که میزان زوم ثابت است و فقط فاصله کانونی در این دوربین­ها توسط یک پیچ تنظیم می­شود.

معمولا دوربین­های دستی، رنجی بین 7X تا 10X دارند.

قطر عدسی

پارامتر بعدی، قطر عدسی شیئی است که در سمت راست نوشته می‌شود، برای مثال 8X40، هر چه قطر عدسی شیئی دوربین بزرگتر باشد، شفافیت و کیفیت تصویر بهتر است و میزان نور ورودی به دوربین هم بیشتر می­شود و این کمک می­کند در نور کم اجسام را بهتر ببینیم. اگر دو دوربین با قدرت زوم مساوی و کیفیت ساخت برابر را با هم مقایسه کنیم، که یکی دارای قطر عدسی 25mm و دیگری 50mm باشد عدسی بزرگتر اجسام را شفاف­تر و روشن‌تر نشان می­دهد.

به این نکته توجه داشته باشید که هر چه قطر عدسی بزرگتر باشد فاصله کانونی آن نیز بیشتر می­شود و ابعاد دوربین نیز بزرگتر می­شود و این باعث سنگین­تر شدن دوربین نیز می­شود.

میدان دید

پارامتر بعدی میدان دید است که تعیین کننده فضای دید در فاصله­ ی 1000 یاردی از دوربین است و نسبت عکس، با قدرت بزرگنمایی دارد. این مشخصه به ما می­گوید که در فاصله هزار یاردی (914.4 متری) چه میزان فضای عرضی قابل مشاهده است؟ که این بستگی به زاویه قابل مشاهده برای دوربین دارد و معمولا سازنده، آن را در مشخصات فنی دوربین ذکر می­کند.

اندازه مردمک

این مشخصه اندازه قطر دایره ­ای که نور از آن خارج می­شود و به چشم ما می­رسد را نشان می­دهد و از تقسیم قطر عدسی به قدرت بزرگنمایی حاصل می­شود. برای مثال در یک دوربین 8X40 اندازه مردمک 5 میلیمتر است. برای داشتن بهترین شفافیت و روشنایی در دوربین، این اندازه باید تا حد امکان به اندازه قطر مردمک چشم انسان در تاریکی برسد. قطر مردمک چشم انسان در تاریکی تا 7 میلیمتر و در روشنایی به 3 میلیمتر می­رسد. بنابراین، یک دوربین 8X40 شفافیت کافی برای پرنده نگری در نور روز را خواهد داشت.

فاصله چشم تا عدسی چشمی

حد فاصل چشم تا عدسی چشمی، فاصله ای است که در آن چشم می­تواند اشیاء را با بیشترین زاویه دید و کمترین تیره­ گی در اطراف لنز مشاهده کند. این فاصله در  بیشتر دوربین­ها قابل تغییر است.

حداقل فاصله فوکوس

این فاصله، حداقل فاصله­ ای است که دوربین دو چشمی می­تواند روی آن فوکوس کند و اشیاء را واضح نشان دهد. این فاصله ممکن است بین 50 تا 200 سانتی متر یا بیشتر باشد.

انواع دوربین دو چشمی

دوربین­های دو چشمی از نظر طراحی و شکل قرار گیری منشورها به دو نوع تقسیم می­شوند. نوع اول Porro prism که توسط مخترع ایتالیایی به نام Ignazio Porro در 1850 میلادی ابداع شد و مزیت آن ساخت دوربین­هایی با ابعاد کوچک ولی فاصله کانونی زیاد بود. و نوع دوم Roof prism نام دارد که نوعی از آن توسط شرکت Carl Zeiss در 1905 به ثبت رسید و مزیت آن قرار گیری مجموعه عدسی­ها در یک راستا بوده که باعث کوچکتر شدن دوربین می­شود. دوربین­های Porro ذاتاً شفافیت بهتری نسبت به دوربین­های Roof دارند. ولی به طور کلی مزیت­های دوربین­های Roof بیشتر از دوربین­های Porro است و بخاطر روش ساخت بسیار دقیق، قیمت بالاتری نیز دارند.

تشخیص این دو نوع دوربین از یکدیگر بسیار ساده است که در تصویر زیر مشاهده می­کنید. دوربین­های Porro prism اندازه بزرگتری نسبت به دوربین­های Roof prism و همچنین قیمت کمتری نسبت به آن­ها دارند.

 

چگونه یک دوربین دو چشمی انتخاب کنیم؟

همانطور که توضیح داده شد چندین پارامتر در انتخاب دوربین دو چشمی مطرح هستند که هر کدام ممکن است در کیفیت و کارایی دوربین اثر گذار باشند. در زیر به چند مورد آن اشاره می­کنیم.

1. قدرت بزرگنمایی

شاید به نظر رسد که هر چه قدرت بزرگنمایی دوربین بیشتر باشد پس بهتر است. اما در عمل اینگونه نیست! قدرت بزرگنمایی بیشتر، یعنی عدد سمت چپ بزرگتر، محدوده دید را کوچک می­کند و همچنین به دلیل لرزش­های طبیعی دست، تمرکز روی موضوع را مشکل می­کند. توجه داشته باشید که وقتی در حال تماشای یک پرنده در فاصله 100 متری هستید، یک درجه انحراف در دوربین، جابجایی به اندازه 170 سانتیمتر در تصویر مشاهده شده را خواهید داشت، بنابراین هر چه قدرت بزرگنمایی دوربین بیشتر باشد به علت کوچکتر شدن محدوده دید، کنترل آن روی موضوع سخت تر خواهد بود. پس انتخاب یک دوربین با بزرگنمایی 16X و یا 12X مناسب برای پرنده نگری نیست.

2. قطر عدسی

عدسی بزرگتر نور بیشتری جذب می­کند و اجسام در نور کم واضح تر دیده می­شوند ولی باعث سنگینتر و بزرگتر شدن دوربین نیز می­شود، از طرفی قطر کم نیز مردمک کوچکتری ایجاد می­کند و در تاریکی دید را سختتر می­کند. بنابراین توجه داشته باشید که قطر عدسی کمتر از 30 میلیمتر وضوح مناسبی در نور کم نخواهد داشت.

3. پوشش­های روی عدسی­ها

با پیشرفت تکنولوژی ساخت عدسی ها، کارخانجات تولیدی، جهت بهبود کیفیت عدسی و کاهش نویزهای نوری در عدسی ها، اقدام به ایجاد پوششهایی روی عدسی ها کردند. این پوشش­ها شامل پوشش ضد بازتاب نور، ضد بخار، ضد خش و ضد UV هستند که در کیفیت تصویر، مقاومت عدسی و کاهش خستگی چشم بسیار مفید هستند و البته باعث افزایش قیمت نیز می­شوند. این پوششها معمولا با نامهای

anti-reflective coating ،Scratch-resistant coating ،Anti-fog coating ،Ultraviolet treatment شناخته میشوند.

4. بدنه

بدنه برخی از دوربین­ها، نسبت به شرایط جوی نامناسب مقاومت بیشتری دارند، بنابراین توجه به ضد آب بودن و ضد ضربه بودن دوربین بسیار مهم است.

توجه داشته باشید که موارد دیگری نیز در کیفیت و شفافیت دوربین نقش دارند و هر سازنده ممکن است از روش خود برای افزایش کیفیت تصویر استفاده کند. برای مثال استفاده از گاز آرگون یا نیتروژن بین عدسی­ها برای جلوگیری از ایجاد بخار درون دوربین که به پرنده نگر ها بسیار کمک خواهد نمود.

 

بهترین انتخاب دوربین دو چشمی برای پرنده نگری

به شما اطمینان می­دهم که بهترین دوربین برای پرنده نگری دوربین با بزرگنمایی 8X است نه بیشتر، و با توجه به اینکه بیشتر زمان پرنده نگری در طول روز صرف می­شود و نور به اندازه کافی وجود دارد نیازی به دوربین با قطر عدسی بیشتر از 42 میلیمتر نیست. پس یک دوربین 8X42 انتخاب مناسبی است، و یا حتی دوربین 8X32 به علت کوچکتر بودن و حمل آسانتر، مناسبتر به نظر می­رسد.

همچنین اگر ابعاد دوربین برای شما مهم است پیشنهاد می­کنم حتما دوربین­های Roof را انتخاب کنید.

سعی کنید هزینه بیشتر را برای دوربین­هایی با کیفیت عدسی بالاتر و فاکتورهایی نظیر ضد آب، ضد ضربه و ضد بخار بودن صرف کنید.

در نهایت اگر توان 8X برای شما کافی نیست، و می­خواهید زوم بیشتری روی هدف داشته باشید و لازم است که به سراغ دوربین­های 12X و یا 16X بروید، حتما دقت کنید که دوربین مجهز به محل نصب روی سه پایه باشد. همچنین دقت کنید که حاصل تقسیم قطر عدسی به قدرت زوم، کمتر از 4 میلیمتر نشود.

اگر مشکلی با هزینه ­های بالاتر ندارید، می­توانید به سراغ دوربین­هایی با تکنولوژی IMAGE STABILIZATION بروید، در این دوربین­ها مشکل لرزش تصویر به مقدار بسیار خوبی برطرف شده است و شما به راحتی می­توانید با زوم بسیار بالا روی هدف فکوس کنید، قیمت این دوربین­ها معمولا از 500 دلار شروع می­شود.

 

چگونه از دوربین دو چشمی استفاده کنیم؟

دوربین­های دو چشمی معمول در بازار، چهار قسمت برای تنظیم دارند که به شرح زیر هستند.

1. تنظیم عدسی چشمی

انتهایی ترین قسمت دوربین که دریچه چشمی آن است و روی چشم شما می­نشیند، فاصله چشم تا عدسی چشمی را تنظیم می­کند. اگر عینکی هستید و می­خواهید با عینک از دوربین استفاده کنید، چون فاصله چشم تا عدسی چشمی بیشتر می­شود باید آن را کامل ببندید، و اگر از عینک استفاده نمی­کنید، چشمی را بطور کامل و یا به اندازه­ ای که کمترین حاشیه سیاه را ببینید باز کنید.

2. فاصله بین دو عدسی

در تمام دوربین­ها، با خم کردن آن­ها به داخل و خارج، فاصله بین دو عدسی تنظیم می­شود. اقدام بعدی که باید انجام دهید تنظیم این فاصله است. دوربین را روی دو چشم خود قرار داده و آنقدر دوربین را خم کنید تا تقریبا یک دایره واحد ببینید.

 

3. تنظیم فوکوس

معمولا بطور طبیعی، قدرت بینایی در دو چشم انسان با یکدیگر متفاوت است. اگه اطمینان دارید که هر دو چشم شما یک میزان توانایی دارد، تنظیم حلقه فوکوس را در حالت وسط قرار دهید و برای فوکوس روی هدف از پیچ وسط استفاده کنید. اگر اینچنین نیست ابتدا چشم راست خود را ببندید و با دوربین به یک هدف نگاه کنید، پیچ وسط را آنقدر بچرخانید تا فوکوس کامل روی هدف داشته باشید و اشیاء را کاملا واضح ببینید. حالا چشم چپ خود را ببندید و با چشم راست به همان هدف نگاه کنید، حلقه تنظیم فوکوس را آنقدر بچرخانید تا فوکوس کامل روی هدف داشته باشید و اشیاء را کاملا واضح ببینید. از این پس محل دقیق حلقه را به خاطر بسپارید.

4. تنظیم فوکوس روی هدف

اصلی ترین قسمت دوربین دو چشمی تنظیم فوکوس آن است. شما با چرخاندن این پیچ، بسته به فاصله موضوع تا چشم، می­توانید روی هدف فوکوس کنید. توجه داشته باشید که در بیشتر دوربین­های دو چشمی قدرت بزرگنمایی ثابت است، و فقط فاصله کانونی عدسی تنظیم می­شود که همان فوکوس روی شبکه چشم شماست.

 

برخی از دوربین­ها نیازی به فوکوس ندارند و اصطلاحا Auto Focus نامیده میشوند. در اصل عدسی این دوربین ها عمق میدان بالایی ایجاد میکند و فاصله کانونی بزرگی دارند برای همین نیازی به فوکوس ندارند.

امیدوارم با خواندن این متن، اطلاعات مفیدی در این رابطه پیدا کرده باشید و با انتخاب صحیح دوربین دو چشمی، از پرنده نگری لذت ببرید.