تورهای ماهی گیری ارواح؛ بزرگترین قاتلان خاموش دریاها

آیا فکر می کردید که تور ماهیگیری هم می تواند برای موجودات آبزی، پرندگان و سایر موجودات نیز تهدید کننده باشد؟ آیا با دیگر آسیب های جبران ناپذیر تورهای ماهیگیری آشنا هستید؟ اگر به مناطق ساحلی که در آنجا ماهیگری صورت می گیرد سفر کرده باشید، معمولا تورهای ماهیگری رها شده در کنار ساحل را مشاهده کرده اید. پیش تر راجبه سرنوشت پرندگان آسیب دیده صحبت نمودیم. همچنین به طورکلی به ساختار و ویژگی های پرندگان اشاره نمودیم و در مورد پرندگان مهاجر؛ صدای بندر برایتان سخن گفتیم. در این مقاله شما را با آثار مخرب تور ماهیگیری ارواح، این قاتلان خاموش آشنا خواهیم کرد.

تور ماهیگری ارواح چیست؟

تورهای ماهیگیری ارواح (ghost nets) ، اصطلاحی است که به تورها و وسایل ماهیگیری اشاره میکند که در دریاها و اقیانوس ها رها شده اند و همچنان بدون صیاد به صید ادامه داده و تا قرن ها پرندگان و هر موجود دریایی را به دام می اندازند. این تورها قاتلان خاموش هر جنبده دریایی از ماهی ها گرفته تا دلفین و وال و حتی پرندگان می باشند.

این تورها بسته به منطقه ی جغرافیایی و نوع ماهیگیری در اشکال متفاوت هستند. جنس این تورها اغلب از پلاستیک و نایلون مقاوم است طوری که برخی انواع آن حتی تا 600 سال قابل تجزیه نیستند. انواعی از آنها در آب نامریی بوده به گونه ای که حتی غواصان ممکن است در آنها به تله بیافتند. غواصان آموزش مواجه با تور ها را دیده اند و با چاقوهای غواصی خود را آزاد میکنند. جانوران دیگر اما راهی برای رهایی ندارند و با تقلا، تور به دور آنها می پیچد، بدن آنها را بریده و اغلب با مرگ تدریجی و دردناک کشته می شوند. جوامع جهانی هنوز قانونی مصوب برای مقابله با این جریان ندارند.

تور ماهیگیری چرا رها می شود؟

تورها و سایر وسایل ماهیگیری، به دلایل مختلف در دریاها رها میشوند. تورهای مستعمل اغلب عمدا در دریا رها می شوند که دلیل آن عدم صرف اقتصادی در بازگرداندن به ساحل و یا نبود پایگاه های بازیافت در ساحل و یا گران و در دسترس نبودن آنها می باشد. طبق تحقیقات سازمان فائو در بسیاری موارد این اتفاق عمدی نمی باشد. از جمله سایر دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• فشار قانونی بر روی ماهیگیران: (به عنوان مثال ماهیگیری غیر قانونی و یا همراه داشتن لوازم ماهیگیری غیر قانونی)
• فشار عملیاتی: ( مثلا کمبود زمان و یا شرایط بد آب و هوایی)
• فشار فضایی: ( که باعث گیر کردن تور ها در هم و یا کشتی دیگر و یا پروانه ی کشتی می شود.)

حجم تورهای ماهیگیری ارواح

بر طبق گزارش فائو (FAO) سالانه 640000 تن تور در اقیانوس ها و دریاها رها میشود. در گزارش جامع دیگری که توسط گروهی از دانشمندان و با حمایت سازمان اوشن کلیناپ (Ocean Cleanup) انجام شد مشخص گردید که 46% از توده بزرگ زباله ای اقیانوس آرام که مساحتی بزرگتر از کشور فرانسه و اسپانیا بر روی هم دارد از تورهای ماهیگیری ارواح تشکیل شده است. و همچنین درصد زیادی از باقی این توده را سایر لوازم ماهیگیری رها شده تشکیل داده است.

اثرات مخرب تورهای ماهیگری ارواح

امروزه مصرف روز افزون موجودات دریایی توسط انسان و ماهی گیری صنعتی، اثرات مخرب تورهای رها شده ابعاد گسترده ای پیدا کرده است. میزان اهمیت این موضوع به اندازه ای است که سازمان های جهانی همواره در مورد آن هشدار داده و از آن به عنوان یکی از بزرگترین عوامل آلودگی اقیانوس ها نام میبرند.  در ذیل به برخی از این تاثیرات اشاره می کنیم.

نابودی حیات وحش

تقریبا تمام پرندگان دریایی و موجودات آبزی چون ماهیان، دلفین ها و لاک پشت ها در معرض به دام افتادن در این تورها قرار دارند. متاسفانه بسیاری از گونه های در معرض خطر انقراض نیز از جمله موجوداتی هستند که در این تورها زخمی و یا کشته می شوند. چگالی نیمی از انواع تورها کمتر از چگالی آب بوده و بر سطح آب معلق می مانند و باعث گیر کردن پرندگان دریایی می شوند. و سایر تورها در میان آب و کف دریا به صید ناخواسته انواع آبزیان ادامه می دهند. جریان های اقیانوسی میتوانند تورها را هزاران کیلومتر جا به جا کنند و باعث انتقال گونه های مهاجم بین اکوسیستم ها شوند.

سلامتی

تورها به تدریج تبدیل به ذرات ریز پلاستیک شده و در اقیانوس ها پخش میگردد. این ذرات توسط آبزیان خورده می شوند و در نهایت در سبد غذایی انسان ها قرار میگیرند و باعث بروز انواع سرطان می گردد.

اقتصادی

پایداری از ویژگی های مهم و ضروری هر اقتصادی می باشد. تورهای ارواح با افزایش روز افزون در دریاها باعث کاهش جمعیت آبزیان می شوند و در نتیجه با کاهش چشم گیر میزان صید در صنعت ماهیگیری ضربه ی بزرگی به سهام این صنعت خواهد زد. آمار تکان دهنده رسمی، حاکی از آن است که در 50 سال گذشته، صید بی رویه در کنار سایر عوامل باعث از بین رفتن نیمی از آبزیان اقیانوس ها شده است.

راهکارهای مقابله

سازمان های مردم نهاد در سراسر دنیا در حال آگاهی رسانی پیرامون ابعاد فاجعه و ارائه راه حل می باشند.در این بین می توان به اقدامات ذیل اشاره کرد.

نشان گذاری تور ها

جامعه جهانی حمایت از حقوق حیوانات (World Animal Protection) از جمله سازمان هایی است که با فشار و لابی گری با فائو از سال 2014 در پی آن است تا تمام شرکت های ماهیگیری به صورت قانونی ملزم به نشان گزاری ویژه بر روی تورهای خود شوند و در برابر تورهای خود مسئول باشند تا بتوان در صورت تخلف و پیدا شدن تورها تشخیص داد که تور مربوط به کدام شرکت است. آنها امیدوار هستند که تا سال 2025 این اقدام به طور کامل عملی شود. این سازمان و دیگر مرکزهای تحقیقی روش های مختلفی جهت نشان گزاری تورها پیشنهاد داده اند. از آن میان می توان به روش های نشان گزاری فیزیکی، شیمیایی، کد رنگی، امواج رادیویی و شناورهای ماهواره ای اشاره کرد.

حمایت اقتصادی از جوامع محلی

یکی از سازمان های پیشرو در این زمینه گوست نت استرالیا (GhostNet Australia) می باشد. این سازمان از سال 2004 در سواحل شمالی استرالیا فعالیت می کند و با همکاری بومیان استرالیا و ماهیگیران، 14000 عدد تورهای ارواح را جمع آوری کرده و با آموزش ساخت صنایع دستی همچون سبد و ساک با این تورها باعث حمایت اقتصادی از آنها و تشویقشان به پاک سازی دریاها می شود.

تولید محصولات با بازیافت تورها

شرکت های پیشرو برای حمایت از این جریان تصمیم به تولید محصولاتی با بازیافت تورهای ماهیگیری کرده اند. از آن جمله می توان به شرکت آدیداس اشاره کرد که با همکاری سازمان پاک سازی اقیانوس، پارلی(Parley)  کفشی کاملا از بازیافت تور و پلاستیک های رها شده در دریا تولید کرده است. همچنین با همکاری انجمن پاک سازی دریای شیلی (Bureo) و یک شرکت اسباب بازی، بازی معروف جنگا با برند تجاری Jenga Ocean با 100 درصد بازیافت این تورها تولید شده است.

پاک سازی داوطلبانه

شماری از غواصان دغدغه مند در سراسر دنیا، داوطلبانه به صورت انفرادی و یا تشکیل تیم و انجمن مردم نهاد اقدام به پاک سازی اقیانوس ها از تور ماهیگری می کنند و با همکاری با فیلم برداران و مستند سازی سعی در افزایش آگاهی عمومی دارند. حفظ زیبایی های زمین نیازمند افزایش آگاهی محیط زیستی، اطلاع رسانی و اقدام های عملی هر چند کوچک می باشد. انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم در این راستا از هر گونه همکاری جهت شناسایی میزان آسیب این تورهای ماهیگیری در کشور و توسعه راهکارهای عملی استقبال می نماید.